Қазіргі таңда балалар мен жасөспірімдер арасында омыртқа қисаюы — яғни сколиоз — жиі кездесетін мәселеге айналды. Оның негізгі себептерінің бірі – мектеп сөмкесін немесе рюкзакты дұрыс тақпау. Бұл жай ғана ыңғайсыздық емес, уақыт өте келе баланың дене бітіміне, ішкі ағзаларының жұмысына және өмір сапасына әсер етуі мүмкін.
Сколиоз дегеніміз не?
Сколиоз — омыртқа бағанының бүйірге қарай қисайып, С немесе S тәрізді қалыпқа түсуі. Ауру көбіне 7–15 жас аралығындағы өсіп келе жатқан балаларда дамиды, себебі осы кезеңде омыртқа жүйесі әлі толық қалыптаспаған әрі сыртқы әсерлерге сезімтал келеді.
Сөмкені дұрыс тақпау қандай қауіп төндіреді?
Көптеген оқушылар сөмкені:
- Бір иыққа ғана іліп алады
- Өте төмен немесе жоғары іліп жүреді
- Ауыр салмақ салып, омыртқаға шамадан тыс күш түсіреді
Мұндай жағдайда омыртқаға бір жақты жүктеме түсіп, бұлшықеттер мен сүйектердің теңгерімі бұзылады. Уақыт өте келе бұл тұрақты қисаюға және қалыпты жүріс-тұрыстың бұзылуына әкелуі мүмкін.
Сколиоздың алғашқы белгілері
- Арқа мен иықтардың асимметриясы
- Бір жағы шығыңқы, ал екінші жағы ішке кіріңкі болуы
- Жиі арқа ауруы
- Шаршағыштық, дұрыс отырмау әдеті
- Бел немесе мойын аймағында кернеу сезімі
Алдын алу жолдары
- Рюкзакты екі иықпен тағу
– Бел мен арқаға тең жүктеме түсуі үшін екі иықпен тағу өте маңызды. - Рюкзактың салмағы баланың салмағының 10–15%-ынан аспауы керек
– Қажетсіз ауыр кітаптар мен заттарды сөмкеге салмауға тырысу керек. - Арқасы қатты және ортопедиялық рюкзак таңдау
– Артқы жағы жақсы бекітілген, белбеуі бар модельдер омыртқаға түсетін жүктемені азайтады. - Сөмкенің ұзындығы бел деңгейінен төмен түспеуі тиіс
– Төмен ілінген сөмке баланың дене бітімін бұзады. - Дұрыс отыру мен жүру әдетін қалыптастыру
– Мектепте және үйде орындықта түзу отыруды қадағалау қажет. - Дене шынықтыру мен арқа бұлшықеттерін күшейтетін жаттығулар
– Жүзу, гимнастика, йога, күнделікті жаттығулар омыртқа саулығын нығайтады.
Қорытынды
Сколиоз — алдын алуға болатын дерт. Балаларға дене қалпын дұрыс ұстау, сөмке мен жүктемені тиімді пайдалану мәдениетін ерте жастан үйрету — олардың болашақ денсаулығына салынған үлкен инвестиция. Ата-аналар мен мұғалімдер бұл мәселеге бейжай қарамай, омыртқа саулығына ерекше көңіл бөлуі қажет.
Қаласаңыз, осы мақала негізінде ата-аналарға арналған жадынама немесе инфографика дайындап бере аламын.
