Авторлар:Алимсияева Гаухар Дуйсеновна ,Суйгенбаева Жазира Нуракыновна, Тлеубердина Гүлжан Тлеубердықызы Жетісу облысы Ақсу Ауданы, Жансүгіров ауылы,Ақсу аудандық орталық ауруханасы Балалар бөлімінің, Кезекші мейірбикелері
Кіріспе
Көктамырішілік катетер (ВВК) орнату – медициналық мекемелерде жиі қолданылатын процедуралардың бірі. Бұл әдіс дәрілік препараттарды, инфузиялық ерітінділерді енгізу және қан алу үшін қолданылады. Алайда, балаларға, әсіресе жаңа туған нәрестелер мен кішкентай балаларға катетер қою ерекше дағдыларды, шыдамдылықты және сақтықты талап етеді.
- Балаларға көктамырішілік катетер қоюдың ерекшеліктері
Тамырлардың анатомиялық ерекшелігі
Балалардың көктамырлары жіңішке, тері астына терең орналаспаған, оңай жарақаттануы мүмкін. Осыған байланысты катетеризацияны дәл әрі сақтықпен жүргізу қажет.
Тері мен тамырлардың сезімталдығы
Балалардың терісі нәзік, ал көктамыр қабырғалары әлсіз болғандықтан, пункция кезінде зақымдану қаупі жоғары.
Қозғалыс белсенділігі
Кішкентай балалар қозғалысты жақсы бақылай алмайды, сондықтан процедура кезінде олардың аяқ-қолын дұрыс бекіту маңызды.
Психологиялық фактор
Балалар инъекциялардан қорқады, сондықтан процедурадан бұрын оларды тыныштандыру қажет.
- Көктамырішілік катетер қоюдың кезеңдері
Дайындық кезеңі
Процедура алдында барлық қажетті құралдар дайындалады: катетер, стерильді қолғап, антисептик, таңғыш материалдар, фиксацияға арналған пластырь.
Бала мен ата-анасына процедураның мәні мен маңыздылығы түсіндіріледі.
Баланы тыныштандыру үшін дәрігер немесе медбике жұмсақ сөйлесіп, ойыншықтар немесе мультфильмдер арқылы алаңдатуы мүмкін.
Тамырды таңдау
Ең жиі қолданылатын тамырлар: қолдың сыртқы беті, білезік, шынтақ шұңқыры, кейде аяқтың немесе маңдайдың тамырлары (шала туған нәрестелерде).
Тамырдың серпімділігі, тері астына терең орналасуы және пункцияға қолайлылығы ескеріледі.
Катетеризация процесі
Қолғап киіп, катетеризация аймағы антисептикпен өңделеді.
Тамырды саусақпен бекітіп, инені дұрыс бұрышпен енгізеді.
Қанның кері ағыны көрінгенде, инені абайлап алып, катетерді орнықтырады.
Катетерді медициналық пластырьмен немесе таңғышпен бекітеді.
Катетерді бақылау және күтім жасау
Катетеризация орнын үнемі тексеру қажет (қызару, ісіну, инфильтрат түзілуін болдырмау үшін).
Инфекцияның алдын алу үшін катетерді стерильді жағдайда ұстау керек.
Катетерді ұзақ уақыт бойы пайдаланғанда, оны жоспарлы түрде ауыстыру қажет.
- Балаларға катетер қоюдың негізгі қиындықтары
Қиын веноздық қолжетімділік
Ерекше жағдайларда (сусыздану, шала туу, семіздік, қан айналымының бұзылыстары) көктамырларды табу қиынға соғады.
Қозғалысқа байланысты катетердің шығу қаупі
Балалардың белсенділігі жоғары болғандықтан, катетердің дұрыс бекітілуіне ерекше назар аудару қажет.
Флебит және инфекция қаупі
Катетеризация аймағын зарарсыздандыру ережелерін қатаң сақтау қажет.
Ата-аналардың алаңдаушылығы
Процедура алдында ата-аналарға оны жүргізу тәртібі мен маңыздылығын түсіндірген жөн.
Қорытынды
Балаларға көктамырішілік катетер қою жоғары дәлдікті, тәжірибені және шыдамдылықты талап етеді. Тамырларды дұрыс таңдау, процедураны мұқият жүргізу және инфекцияның алдын алу шараларын сақтау бала денсаулығын қорғауға көмектеседі. Сондықтан медициналық персонал бұл процедураны үлкен жауапкершілікпен және кәсіби шеберлікпен орындауы тиіс.
