Авторлар:КеримбаеваГулайымТелихановна ВОП,
Буйрабекова Мира Ерболовна ВОП, Оразаева Айжан Женисовна
Жетісу облысы, Алакөл ауданы, МКҚ Алакөл аудандық орталық ауруханасы, Достық ауылдық ауруханасы
Ашық жара дегеніміз не?
Ашық жара – бұл денетінініңсыртқынемесеішкіүзілуімен, әдеттетерініқамтитынжарақат. Әрбірадамдерлікөмірініңбелгілібіркезеңіндеашықжараныбастанкешіреді. Ашықжаралардыңкөпшілігіжеңіл, олардыүйдеемдеугеболады.
Ашықжаралардыңеңкөптарағансебептеріқұлау, өткірзаттарменжазатайымоқиғаларжәнекөлікапаттарыболыптабылады. Ауырапатболғанжағдайдадереумедициналықкөмеккежүгінукерек. Бұләсіресеқан кету көпболсанемесеқан кету 20 минуттанастамуақытқасозылсадұрыс.
Ашықжаралардыңәртүрлітүрлері бар ма?
Ашықжаралардыңтөрттүрі бар, оларсебептерінебайланыстыжіктеледі.
Абразия
Теріңізкедір-бұдырнемесеқаттыбеткеүйкегенденемесетырнағанда абразия пайдаболады. Жолбөртпесіабразияныңмысалыболыптабылады. Әдеттекөпқанкетпейді, бірақинфекцияныболдырмауүшінжаранысүртужәнетазалаукерек.
Лазерация
Жарық – бұлтеріңіздіңтереңкесілуінемесежыртылуы. Пышақтармен, құрал-саймандарменжәнемеханизмдерменболғанжазатайымоқиғаларжарақаттардыңжиісебептеріболыптабылады. Тереңжыртылғанжағдайдақан кету тез жәнеауқымдыболуымүмкін.
Пункция
Пункция – бұлшегенемесеинесияқтыұзын, сүйірзаттыңәсеріненболатынкішкентайтесік. Кейдеоқтесілгенжаранытудыруымүмкін.
Пункцияларкөпқанкетпеуімүмкін, бірақбұлжараларішкіағзалардызақымдайтындайтереңболуымүмкін. Егерсіздетіптікішкенетесілген жара болса, сіреспегеқарсыекпеалужәнеинфекцияныңалдыналуүшіндәрігергебарыңыз.
Авульсия
Авульсия – терініңжәнеастындағытінніңішінаранемесетолықжыртылуы. Авульсияларәдеттедененіқирату, жарылыстаржәнеоқ ату сияқтыауыржазатайымоқиғаларкезіндеорыналады. Оларқаттыжәне тез қанкетеді.
Ашықжараларқалайемделеді?
Кейбіржаралардыүйдеемдеугеболады, ал басқаларымедициналықкөзқарасүшіндәрігергебарудықажететуімүмкін.
Жеңілжаралардыүйдекүту
Кішкентайжаралардыүйдеемдеугеболады. Алдымен, барлықкір мен қоқыстыкетіруүшінжараныжуып, дезинфекциялаңыз. Қанкетудіжәнеісінудібақылауүшінтікелейқысым мен көтерудіқолданыңыз.
Жараныораукезіндеәрқашанстерильдітаңғыштынемесетаңғыштықолданыңыз. Өтежеңілжаралартаңғышсызжазылуымүмкін. Сіз бес күнбойыжараны таза жәнеқұрғақұстауыңызкерек. Сізсондай-ақкөпдемалуыңыздықамтамасызетуіңізкерек.
Ауырсынуәдеттежараменбіргежүреді. Ацетаминофенді (Тиленол) қаптамадакөрсетілгендейқабылдауғаболады. Аспирині бар өнімдерденаулақболыңыз, себебіоларқанкетудітудыруынемесеұзартуымүмкін.
Егерсіздекөгергеннемесеісінгенболса, мұздыжағыңызжәнеқышымалардыжинамаңыз. Егерсізашықауадауақытөткізіпжатсаңыз, толықсауығыпкеткеншеаймаққакүнненқорғайтын фактор (SPF) 30 күнненқорғайтынкремдіқолданыңыз.
Дәрігердіқашанкөрукерек
Кейбіржаралардыүйдеемдеугеболатынынақарамастан, келесіжағдайлардадәрігерге бару керек:
- ашық жара 1/2 дюймдентереңірек
- тікелейқысымменқантоқтамайды
- қан кету 20 минуттанкөпуақытқасозылады
- қан кету – ауыржазатайымоқиғаныңнәтижесі
Медициналықемдеушаралары
Сіздіңдәрігеріңізашықжараңыздыемдеуүшінәртүрліәдістердіқолдануымүмкін. Аймақтытазалап, жансыздандырғаннанкейіндәрігертеріжелімін, тігістердінемесетігістердіпайдаланыпжараныжабуымүмкін. Егерсіздетесілгенжарақатболса, сіреспегеқарсыекпеалуыңызмүмкін.
Жараныңорналасуынажәне инфекция ықтималдығынабайланыстыдәрігержараныжауып, оныңтабиғитүрдежазылуынамүмкіндікбермеуімүмкін. Бұлқайталаманиетпенемдеудепаталады, яғнижараныңтүбіненүстіңгіэпидермискедейін.
Бұл процесс жараныдәкеменораудықажететуімүмкін. Емдеуәдемікөрінбесе де, инфекция мен абсцесстіңпайдаболуынажолбермейді.
Ашықжараныемдеудіңтағыбірәдісіауырсынудыемдеудіқамтиды. Егер инфекция немесеинфекцияның даму қаупіжоғарыболса, сіздіңдәрігеріңізпенициллиндінемесебасқаантибиотиктітағайындайалады. Кейбіржағдайлардасізге операция қажетболуымүмкін.
Егерденебөлігіүзілгенболса, оны қайтақосуүшінауруханағажеткізукерек. Денебөлігіндымқылдәкегеорап, мұзғасалыңыз.
Дәрігеркабинетіненшыққандатаңғыштар мен таңғыштарболуымүмкін. Таңғыштар мен таңғыштардыауыстырғанкездеқолдыжуужәне таза бетпенжұмысістеумаңызды.
Қайтатаңуалдындажараныдезинфекциялап, мұқиятқұрғатыңыз. Ескітаңғыштар мен бинттерді полиэтилен пакеттергетастаңыз.
Ашықжараныңасқынуы бар ма?
Ашықжараныңнегізгіасқынуы – инфекция қаупі. Егерсізде пункция, тереңжыртылғаннемесеауырапатболсажәнеайтарлықтайқан кету немесе инфекция белгілерібайқалса, дереудәрігергехабарласыңыз.
Қан кету белгілерітікелейқысымғажауапбермейтінүздіксізқанкетудіқамтиды. Егер жара пайдаболса, сізде инфекция болуымүмкін:
- дренаждыңжоғарылауы
- қоюжасыл, сарынемесеқоңырірің
- жағымсызиісі бар ірің
Инфекцияныңбасқабелгілерінемыналаржатады:
- төртсағаттанастам 100,4°F (38°C) жоғары температура
- шапнемесеқолтықастындағынәзікісік
- жазылмайтын жара
Сіздіңдәрігеріңізжараныағызадынемесетазартадыжәнебактериялық инфекция дамығанжағдайдаантибиотиктіжиітағайындайды. Ауыржағдайлардасізгежұқтырғантіндердіжәнекейдеқоршағантіндердіжоюүшін операция қажетболуымүмкін.
Ашықжарадандамуымүмкінжағдайларғамыналаржатады:
- Бекіту. Бұлжағдайсіреспетудыратынбактериялардыңинфекциясынантуындайды. Бұлжақжәнемойынбұлшықеттерініңжиырылуынаәкелуімүмкін.
- Некроздаушыфасциит. Бұләртүрлібактериялардантуындағанжұмсақтіндердіңауыринфекциясы Клостридий және Стрептококк бұлтіндердіңжоғалуынажәнесепсискеәкелуімүмкін.
- Целлюлит. Бұлжараментікелейбайланыстаеместеріңіздіңинфекциясы.
