Авторлар:Алимсияева Гаухар Дуйсеновна ,Суйгенбаева Жазира Нуракыновна, Тлеубердина Гүлжан Тлеубердықызы Жетісу облысы Ақсу Ауданы, Жансүгіров ауылы,Ақсу аудандық орталық ауруханасы Балалар бөлімінің, Кезекші мейірбикелері
Кіріспе
Балалар инфекциялық немесе басқа да аурулардан кейін әлсіреген күйде болады, сондықтан дене белсенділігін бірден қалпына келтіру қауіпсіз болмауы мүмкін. Физикалық жүктемені дұрыс реттеу бала ағзасының сауығуын жеделдетіп, иммундық жүйесін нығайтуға көмектеседі. Ата-аналарға баланың белсенділігін қалай және қашан қалпына келтіру керектігі туралы бірнеше маңызды кеңес ұсынамыз.
- Аурудан кейінгі алғашқы кезең: ағзаны қалпына келтіру
Аурудан толық айыққаннан кейін 3-5 күн бойы баланы шамадан тыс жүктемеуден сақтану қажет.
Бала өзін жақсы сезінгенімен, ағзасы әлі де әлсіз болуы мүмкін, сондықтан бірден белсенді ойындар мен спортқа оралуға болмайды.
Жеңіл қозғалыстар, бөлме ішінде серуендеу, тыныс алу жаттығулары ұсынылады. - Баланың жағдайын бағалау
Ата-аналар баласының физикалық белсенділікке дайын екенін келесі белгілер бойынша анықтай алады:
✔ Дене қызуы қалыпты (36,6–37°C)
✔ Жөтел мен мұрын бітелуі басылған
✔ Әлсіздік пен тез шаршау сезімі жоқ
✔ Баланың тәбеті қалпына келген
✔ Ұйқысы тыныш және жеткілікті
Егер бала әлі де әлсіз болса, жиі шаршаса немесе бұрынғыдай белсенді болмаса, жүктемені кейінге қалдырған жөн.
- Жүктемені біртіндеп арттыру
I кезең: жеңіл белсенділік (аурудан кейін 3-5 күн)
Үй ішінде баяу серуендеу
Жеңіл созылу жаттығулары
Таза ауада қысқа уақыт жүру (15-20 минут)
II кезең: орташа белсенділік (1 аптадан кейін)
Ашық ауада ұзақ серуендеу (30-40 минут)
Қарапайым гимнастика (денені бұру, жеңіл иілу)
Жұмсақ ойындар (доп лақтыру, секіру)
III кезең: толыққанды физикалық жүктеме (2-3 аптадан кейін)
Велосипед тебу, ролик, скейтборд
Жүзу, йога, жеңіл жүгіру
Командалық ойындар (футбол, баскетбол, волейбол)
‼ Маңызды: Егер бала ұзақ уақыт ауырған болса (пневмония, бронхит, мононуклеоз), толық спорттық жүктемеге оралу 1 айға дейін уақыт алуы мүмкін. - Физикалық белсенділіктің түрлері
- Тыныс алу гимнастикасы
Өкпе ауруларынан кейін тыныс алу жаттығулары өте пайдалы.
Мұрын арқылы баяу терең дем алу және ауыз арқылы шығару.
Сабын көпіршіктерін үрлеу, шар үрлеу сияқты ойын түрінде жасауға болады.
- Жаяу жүру және серуендеу
Күніне 2 рет таза ауада серуендеу иммунитетті нығайтады.
Орманды жерлер, саябақтар мен ашық алаңдар ең қолайлы орындар.
- Йога және жеңіл созылу жаттығулары
Бұлшықеттерді қалпына келтіруге көмектеседі.
Баланың қозғалыс үйлесімділігін жақсартады.
- Су процедуралары (жүзу, контрастты душ)
Бұлшықеттерді босатады және жүрек-қантамыр жүйесін нығайтады.
Қысқа контрастты душ қабылдау ағзаны шынықтыруға көмектеседі.
- Баланы шамадан тыс жүктемеден қорғау
🚫 Мына жағдайларда қарқынды физикалық жүктеме жасауға болмайды:
Дене қызуы әлі толық қалпына келмеген кезде.
Бала тез шаршап, әлсіздік сезінсе.
Иммунитет әлсіз болып, жиі инфекция жұқтыратын болса.
Егер дәрігер толық қалпына келу үшін арнайы ұсыныстар берген болса.
- Дұрыс тамақтану мен су ішу режимін сақтау
Дене белсенділігін қалпына келтіру кезінде ақуызға бай тағамдар (ет, жұмыртқа, сүт өнімдері) пайдалы.
Жеміс-жидек пен көкөністер дәрумендердің жетіспеушілігін толтыруға көмектеседі.
Су ішу (күніне кемінде 1,5 литр) ағзаның қалпына келуін жеделдетеді.
Қорытынды
Аурудан кейін баланың физикалық белсенділігін қалпына келтіру – маңызды процесс. Оны асықпай, біртіндеп жүргізу керек. Жеңіл қозғалыстар мен таза ауада серуендеу – денсаулықты қалпына келтірудің ең жақсы тәсілдері. Ата-аналар баланың жағдайын мұқият бақылап, шамадан тыс жүктемеден қорғауы тиіс. Дәрігердің кеңестерін ескеріп, дұрыс тамақтану және жеткілікті су ішу де маңызды рөл атқарады.
