Асқазан қатерлі ісігі — бұл асқазан шырышты қабығының эпителийінен пайда болатын қатерлі ісік.
Асқазан қатерлі ісігі — ең көп таралған онкологиялық аурулардың бірі. Жыл сайын Қазақстан бойынша асқазан обырымен сырқаттанудың 2700-ге жуық жаңа жағдайы анықталады. Қатерлі ісік құрылымында асқазан қатерлі ісігі өлім-жітім бойынша 3-ші және екінші орында. Көбінесе асқазан қатерлі ісігі ер адамдарда кездеседі. Асқазанның кез-келген бөлігінде дамып, басқа мүшелерге, әсіресе өңешке, өкпеге және бауырға таралуы мүмкін.
Асқазан қатерлі ісігінің себептері мен факторлары:
Асқазан обырының, жалпы обырдың сияқты, даму себептері соңына дейін анықталмаған. Асқазан қатерлі ісігінің дамуына бейім бірқатар факторлар бар. Оларға мыналар жатады:
- Тұқым қуалаушылық. Анамнезінде асқазан обырымен жақын туыстарының болуы;
- Асқазан полиптері немесе аденоматозды полипоз;
- Ойық жара ауруы және созылмалы гастрит;
- Helicobacter pilory жоғары деңгейі;
- Дуоденогастральды рефлюкс;
- Ішек метаплазиясы — асқазан эпителийін ішек эпителийімен алмастыру;
- Дұрыс тамақтанбау — тұздалған, ащы және ысталған тағамдардың көп мөлшері, жануарлардың майлары, көкөністер мен жемістердің аз мөлшері;
- Төмен сапалы және мерзімі өткен өнімдерді пайдалану;
- Дәрумендер мен минералдардың болмауы;
- Темекі шегу және алкогольді шамадан тыс тұтыну;
- 60 жастан асқан, әсіресе ер адамдарда;
- Асқазан операциясынан кейін 5-10 жыл.
Симптомдары:
Асқазан қатерлі ісігінің алдында әрдайым «қатерлі ісікке дейінгі жағдай», яғни асқазанды түзетін жасушалардың белгілі бір өзгерістері – метаплазия және асқазан эпителийінің дисплазиясы. Мұндай өзгерістер созылмалы атрофиялық гастрит кезінде пайда болуы мүмкін. Асқазанның қатерлі ісігі ерте сатысында жалпы және спецификалық емес белгілерді көрсетеді.
«Кішкентай белгілер» синдромы байқалуы мүмкін: астения, ет тағамынан бас тарту, анемия, салмақ жоғалту, асқазанның ыңғайсыздығы (көбінесе процестің жалпы формаларында).
Дәрігерге бару және тексеру үшін себептер мыналар болуы керек:
- Жүрек айнуы мен тәбеттің жоғалуымен бірге эпигастриядағы ыңғайсыздық пен ауырсыну (кіндіктен жоғары аймақ);
- Жұтылу қиындықтары (асқазанның жоғарғы бөлігіндегі ісікке байланысты пайда болуы мүмкін);
- Аз мөлшерде тамақтану кезінде асқазан толып кету сезімі;
- Шаршау, салмақ жоғалту;
- Темір тапшылығы анемиясы;
- Қанмен немесе «кофе қоюлығына» ұқсайтын сұйықтықпен құсу, қара тар тәрізді нәжіс (мелена). Мелена — асқазан мен ішектің әсерінен қаннан пайда болатын жағымсыз иісі бар қара жартылай сұйық нәжіс. Меленаның пайда болуы онкологқа жүгінудің маңызды сигналы болып табылады.
Асқазан қатерлі ісігіне күдік туындаған кезде диагностикалық әдістер:
- Эндоскопическое исследование желудка. Сәулелендіргіші бар жұқа икемді түтіктің көмегімен дәрігер бүкіл асқазан-ішек жолын тексере алады. Егер онда күдікті учаске табылса, одан микроскопиялық зерттеу жүргізу үшін биопсия алынады.
- АІЖ контрасты зерттеу. Бұл процедура үшін науқас асқазан-ішек жолдарының шырышты қабатын жабуға көмектесетін аздап барий қолдануы керек, содан кейін бірнеше рентгенография жасалады. Тексеру нәтижесін алғаннан кейін, барий шырышты органға біркелкі қабатта таралуы үшін ауа асқазанға үлкен емес түтік арқылы енгізіледі. Осы әдісті қолдана отырып, дәл мәліметтер алуға және асқазан қабырғаларының минималды өзгерістерін анықтауға болады.
- Компьютерлік томографии (КТ). Бұл әдіспен әртүрлі бұрыштарда суретке түсіруге мүмкіндік беретін мамандандырылған рентген техникасы қолданылады. Бұл жағдайда асқазан-ішек жолдарының тіндері мен мүшелері туралы толық ақпарат алуға болады. Тексеруден кейін ісіктің таралуын анықтауға болады, сонымен қатар метастаздардың қандай мүшелерге әсер еткенін анықтауға болады. Дәл осы техниканың көмегімен күдікті учаскенің мақсатты биопсиясы одан әрі зерттеліп жүзеге асырылады.
- Магнитті-резонансты томографии (МРТ). Осы техниканың көмегімен, КТ сияқты, дене қабат-қабатымен зерттеледі. Ерекшелігі — сәулеленудің орнына арнайы магнит қолданылады.
- Позитронды-эмиссиялық томография (ПЭТ). Бұл әдісті қолдану үшін қатерлі ісікке шалдыққан адамның тамырына радиоактивті глюкозаны енгізу керек, ол қатерлі ісікке шоғырлануға қабілетті және сканер көмегімен оның жинақталу аймағын анықтауға болады. Бұл әдіс неоплазманың таралуын анықтауға, сондай-ақ аурудың қай сатысында жүретінін анықтауға мүмкіндік береді.
Асқазан қатерлі ісігінің алдын-алу бойынша дәрігердің ұсыныстары:
Асқазан қатерлі ісігінің негізгі алдын-алу диетаны сақтау болып табылады: ысталған және жоғары қуырылған тағамдарды, консервіленген тағамдарды, жануарлардың майларын тұтынуды азайту; алкоголь мен темекі шегуден бас тарту; диетаны жемістер мен көкөністермен қанықтыру.
Асқазан қатерлі ісігінің алдын-алудағы маңызды сәт — қатерлі ісікке дейінгі жағдайларды емдеу (асқазан полипозы, созылмалы атрофиялық гастрит).
Автор: Тоймбаева Маирагуль Шинаровна, Емдеу ісі
Достық кенті ШЖҚ»Алакөл аудандық орталық ауруханасы»Достық ауылдық ауруханасы
Жетісу облысы, Алакөл ауданы
