Авторлар: Кокшебаева Махаббат Кульджабековна, Хирургия бөлімінің операциялық мейірбикесі
Айтбаева Мархаба Жаналыковна, Травматология бөлімінің жарақаттану мейірбикесі
Ниязбекова Ултай Омаровна, Хирургия бөлімінің мейірбикесі
Жетісу облысы ММ ШЖҚ «Панфилов ауданаралық көпсалалы ауруханасы» КМК
Кіріспе
Асқазан – адам ағзасының ең маңызды мүшелерінің бірі. Ол тағамды қорытуда үлкен рөл атқарады. Дегенмен, әртүрлі факторларға байланысты асқазанның қалыпты қызметі бұзылып, түрлі аурулар туындайды. Бүгінде асқазан аурулары бүкіл әлемде кең таралған мәселелердің бірі болып отыр. Бұл мақалада асқазан ауруларының негізгі түрлері, олардың себептері, белгілері, диагностикасы және алдын алу жолдары туралы жан-жақты баяндалады.
Асқазан ауруларының түрлері
Асқазан аурулары бірнеше негізгі түрге бөлінеді:
1. Гастрит – асқазанның шырышты қабатының қабынуы.
2. Асқазан жарасы – шырышты қабықтың терең зақымдануы.
3. Рефлюкс – асқазан қышқылының өңешке қайта өтуі.
4. Диспепсия – ас қорыту бұзылыстары.
5. Асқазан қатерлі ісігі – қауіпті аурулардың бірі.
Аурудың себептері
Асқазан ауруларының пайда болуына әсер ететін басты себептер:
— Дұрыс емес тамақтану (майлы, ащы, қуырылған тағамдар).
— Тамақтану режимінің бұзылуы (аш жүру немесе шамадан тыс тамақ ішу).
— Стресс және психоэмоционалды жүктеме.
— Helicobacter pylori бактериясы.
— Алкоголь мен шылым шегу.
— Кейбір дәрі-дәрмектерді ұзақ қабылдау (мысалы, ауырсынуды басатын дәрілер).
Белгілері
Асқазан ауруларының белгілері аурудың түріне байланысты өзгереді. Бірақ жиі кездесетін белгілер мыналар:
— Жоғарғы іштің ауыруы немесе аш қарында ауырлық сезімі.
— Қыжыл, кекіру, жүрек айну.
— Тәбеттің төмендеуі.
— Құсу немесе жүрек айну.
— Қара түсті нәжіс (жара кезінде қан кетуі мүмкін).
Диагностика әдістері
Асқазан ауруларын дұрыс анықтау үшін келесі диагностикалық әдістер қолданылады:
— Эндоскопия (ФГДС) – асқазан ішін көру.
— Ультрадыбыстық зерттеу (УДЗ).
— Қан, нәжіс, тыныс алу анализдері.
— Биопсия – қатерлі жасушалар бар-жоғын тексеру үшін.
— Рентген немесе КТ (қажет болған жағдайда).
Емдеу жолдары
Асқазан ауруларын емдеу ауру түріне байланысты тағайындалады:
— Дәрілік ем (антибиотиктер, антацидтер, қышқылды төмендететін дәрілер).
— Диета сақтау – зиянды тағамдардан бас тарту.
— Жаман әдеттерден арылу.
— Хирургиялық араласу – қатерлі ісік немесе асқынған жара кезінде.
— Халықтық ем түрлері – дәрігер кеңесімен ғана қолдану ұсынылады.
Алдын алу шаралары
Асқазан ауруларының алдын алу үшін:
— Дұрыс және тұрақты тамақтану.
— Шылым мен алкогольден бас тарту.
— Стрессті басқару, демалу.
— Күніне 1,5-2 литр таза су ішу.
— Қозғалысты көбейту, белсенді өмір салтын ұстану.
— Жыл сайын медициналық тексеруден өту.
Қорытынды
Асқазан аурулары уақытында анықталып, дұрыс емделсе, толық жазылып кетуге болады. Дегенмен, әр адам өз денсаулығына жауапкершілікпен қарап, дұрыс өмір салтын ұстануы қажет. Асқазанның саулығы – жалпы денсаулықтың кепілі. Сондықтан алдын алу шараларын сақтау – ең тиімді қорғаныс жолы.
