Авторы:Ешенова Макпал Ашимханқызы, Жалпы тәжірибелік дәрігер, Көксу аудандық орталық ауруханасы
Марданова Айдана Мысаевна, Жалпы тәжірибелік дәрігер, Көксу аудандық орталық ауруханасы
Мухамеджанова Акмарал Сейткалиевна, Жалпы тәжірибелік дәрігер, Көксу аудандық орталық ауруханасы
Кіріспе
Артериалдық гипертензия (АГ) – әлемдегі ең кең таралған жүрек-қан тамыр ауруларының бірі, ол инсульт пен миокард инфарктісінің негізгі себептерінің қатарында. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) мәліметтері бойынша, ересек адамдардың шамамен 30%-ы артериалдық гипертензиядан зардап шегеді. ВОП (жалпы тәжірибелік дәрігер) дәрігерлері бұл ауруды басқаруда маңызды рөл атқарады, себебі олар ерте диагностика, емдеу тактикасын таңдау және пациенттерді ұзақ мерзімді бақылау шараларын жүзеге асырады.
ВОП дәрігерінің артериалдық гипертензияны басқарудағы негізгі міндеттері
- Ауруды ерте анықтау және диагностика
Қауіп факторларын бағалау: артық салмақ, тұқым қуалаушылық, шылым шегу, алкогольді тұтыну, дұрыс емес тамақтану сияқты факторларды анықтау.
Артериалдық қан қысымын жүйелі түрде өлшеу: әрбір қабылдауда қан қысымын өлшеп, динамикасын бақылау.
Симптомдарды талдау: бас ауруы, бас айналу, жүрек соғысының жиілігі, кеуде ауыруы сияқты белгілерді зерттеу.
Лабораториялық және инструменталды зерттеулерді тағайындау: липидтік профиль, қант деңгейін тексеру, электрокардиограмма (ЭКГ), бүйрек функциясының көрсеткіштері. - Пациенттерді емдеу және өмір салтын түзету
Дәрілік терапияны таңдау: қан қысымын төмендетуге арналған препараттарды жеке таңдау және олардың тиімділігін бақылау.
Тамақтану бойынша кеңестер беру: тұзды, қаныққан майларды шектеу, теңгерімді диетаны ұсыну.
Физикалық белсенділікті арттыру: денсаулыққа пайдалы жаттығуларды күнделікті өмірге енгізу.
Зиянды әдеттерден бас тарту: шылым шегуді тоқтату және алкогольді тұтынуды азайту. - Пациенттерді оқыту және профилактика
Аурудың асқынулары туралы ақпарат беру: инсульт, жүрек жеткіліксіздігі, бүйрек ауруларының қаупі туралы түсіндіру.
Өзін-өзі бақылау әдістерін үйрету: қан қысымын дұрыс өлшеу, симптомдарды қадағалау.
Мотивациялық кеңестер беру: өмір сүру сапасын жақсарту үшін қажетті өзгерістерді енгізуге ынталандыру. - Асқынулардың алдын алу және динамикалық бақылау
Қосымша аурулары бар пациенттерді кешенді емдеу: қант диабеті, жүрек-қан тамыр аурулары сияқты қатар жүретін ауруларды басқару.
Дәрілік емге резистентті науқастарды мамандандырылған орталықтарға жіберу: қажет болған жағдайда тар бейінді мамандардың көмегіне жүгіну.
Көпсалалы тәсілді қолдану: диетолог, физиотерапевт, психолог сияқты мамандармен бірлесіп жұмыс істеу.
Қорытынды
Артериалдық гипертензияны тиімді басқару – ВОП дәрігерінің басты міндеттерінің бірі. Ерте диагностика, өмір салтын түзету, дұрыс дәрілік ем тағайындау және пациенттерді оқыту гипертензиямен күресте негізгі факторлар болып табылады. Дәрігердің кәсіби біліктілігі мен пациентпен тығыз байланысы аурудың алдын алуға және оның асқынуларын болдырмауға мүмкіндік береді.
