Сарсенбаева Жаннат Турсуновна, Нурланова Мадина Армановна, Джантулекова Нургул Кемеловна,медсестры отделения реанимации , г. Каскелен ГКП на ПХВ » Карасайская КМЦРБ»
Алғашқы көмек – адам өміріне немесе денсаулығына кенеттен қауіп төнген жағдайда оның өмірін сақтап қалу және апаттың зиянды әсерін азайту үшін қолданылатын қарапайым, бірақ маңызды шаралар. Апатқа әртүрлі жарақаттар, сынықтар, буынның шығуы, улану, суға бату, күю, үсу, электр тоғы соғу, т.б. жағдайлар жатады.
Алғашқы көмектің негізгі шаралары:
- Адамды апат әсерінен құтқару: өрттен, судан шығару немесе басқа қауіп-қатерден қорғау.
- Апаттың зиянды әсерін тоқтату: зардап шеккен адамды жылыту, таза ауа жұтқызу (иіс тиюден кейін).
- Жарақаттарды емдеу: қан тоқтату, жараны байлау, сынған аяқ-қолдың қозғалысын шектеу.
- Жасанды тыныс алдыру және жүрекке жабық массаж жасау: бұл әрекеттер жүрек пен өкпе қызметін қалпына келтіруге бағытталған.
- Зардап шегушіні емдеу мекемесіне жеткізу: немесе дәрігерлік топты шақыру.
Тұрмыстық күйіктер: белгілері және алғашқы көмек
Күйік – тұрмыста жиі кездесетін жарақаттардың бірі. Ол терінің немесе терең тіндердің термиялық, химиялық немесе электрлік әсерден зақымдалуымен сипатталады.
Күйік дәрежелері мен белгілері:
- І дәрежелі күйік: Терінің қатты қызаруы, ісіну, дуылдап ауыру.
- ІІ дәрежелі күйік: Терінің қызарған жерінде сары сұйыққа толған көпіршік пайда болады, аурудың қарқындылығы артады.
- ІІІ дәрежелі күйік: Тері сары-қоңыр түске енеді, некроз белгілері пайда болады, адам қатты ауырады, кейде есінен танады.
- ІV дәрежелі күйік: Тері, бұлшық ет, тіпті сүйекке дейін күюі мүмкін. Бұл жағдайда ауырсыну сезімі азаяды, себебі нерв ұштары зақымданған.
Алғашқы көмек көрсету әрекеттері:
- Күйік себебін жою:
- Жалынды сөндіріңіз (үстіндегі жалын мен ыстық киімді алыңыз, бірақ теріге жабысқан бөлігін қалдырыңыз).
- Химиялық зат сіңген киімді шешу кезінде зақымдалған жерге қол тигізбеңіз.
- Зақымдалған жерді суыту:
- Күйген жерді ағынды су астында 10-15 минут ұстаңыз.
- Егер жара үлкен болса, суық суға малынған ақжаймамен жабыңыз.
- Жарақаттың үстін таңу:
- Құрғақ, таза дәкі немесе ақжайма қолданыңыз.
- Егер зардап шеккен адам есін жоғалтпаса, оған суық су беріңіз.
- Не істеуге болмайды:
- Күйген жерге май, крем жақпау.
- Көпіршіктерді ашпау (инфекция ену қаупі бар).
Дәрігерге жүгіну:
- Күйік алаңы кішкентай болса, травматология пунктіне барыңыз.
- Ауыр жағдайларда дереу «103» жедел жәрдемін шақырыңыз.
Жедел әрекет және күтпеген жағдайлар
Мұндай оқиғалардан кейін адамдар тынышталып, демалуға әрекеттенеді. Дегенмен, жүйке жүйесінің қозғандығы сақталып, мұқият болуды қажет етеді. Тіпті тыныш отырыс кезінде де, мысалы, тамақ ішіп отырып, тұншығу жағдайы туындауы мүмкін. Бұл жағдайда:
- Зардап шеккен адамның тыныс алу жолдарын тазалап, Хеймлих әдісін қолданыңыз.
- Қажет болса, жедел жәрдем шақырыңыз.
Алғашқы көмек көрсетудегі басты қағида – сабырлықты сақтау және әрекеттерді дұрыс орындау.
