Адамның бауыры-біздің жалпы денсаулығымыз бен әл-ауқатымызда шешуші рөл атқаратын өмірлік маңызды мүше болып табылады . Іштің оң жақ жоғарғы бөлігінде орналасқан бауыр тіршілікті қамтамасыз ету үшін қажет көптеген функцияларды орындайды. Бұл мақалада біз бауырдың құрылымын, қызметін және маңыздылығын қарастырамыз, сонымен қатар бауыр денсаулығына қатысты кейбір қызықты фактілер мен жағдайларды зерттейміз.
Бауырдың құрылымы
Бауыр-бұл үлкен, безді орган, ол мыналардан тұрады:
1. Гепатоциттер: әртүрлі функцияларды орындауға жауапты бауырдың негізгі жасушалық түрі.
2. Қан тамырлары: бауыр артериясы мен портал венасынан қан алады.
Бауырдың қызметі,бауыр 500-ден астам функцияны орындайды, оның ішінде:
1. Токсикация: организмнен зиянды заттарды шығару.
2. Протеиндердің өндірілуі: қанның ұюы және дененің басқа функциялары үшін өте маңызды.
3. Гликоген қоймасы: қандағы қант деңгейін реттеу.
Бауырдың маңызы,бауыр біздің жалпы денсаулығымыз бен әл-ауқатымыз үшін өте маңызды. Ол үшін :
1. Токсиндерді кетіріңіз: денеден, зиян мен аурудың алдын алады.
2. Ас қорытуды қолдау: қоректік заттардың ыдырауына және сіңуіне көмектесу.
3. Қандағы қанттың сау деңгейін сақтаңыз: гликогеннің сақталуын және бөлінуін реттейді.
Бауыр туралы қызықты деректер:
1. бауыр-өзін-өзі қалпына келтіре алатын жалғыз орган: зақымданған немесе ауру кезінде бауыр өзін-өзі қалпына келтіріп, қалпына келтіре алады.
2. бауыр тәулігіне 1 литрден астам өт шығарады: майлардың қорытылуына және сіңуіне көмектеседі.
3. бауырда маңызды дәрумендер мен минералдар сақталады: мысалы, А, Д, Е, К және В12 дәрумендері.
Бауыр ұлпасы өт жолдары мен қан тамырлары арқылы өтетін жасушалар массасынан тұрады. Бауыр жасушалары тіндердің шамамен 60 пайызын құрайды және организмдегі басқа жасушалар тобына қарағанда метаболикалық функцияларды көбірек орындайды. Купфер жасушалары деп аталатын жасушалардың екінші тобы бауырдың қан тамырлары жүйесінің ең кішкентай арналарын түзеді және қанның түзілуінде, антиденелердің түзілуінде және бөгде бөлшектер мен жасуша қалдықтарын жұтуда маңызды рөл атқарады.
Бауыр басқа да көптеген бұзылулар мен ауруларға ұшырайды. Абсцесс жедел аппендициттен туындауы мүмкін; өт жолдарында пайда болатындар өт тастарынан пайда болуы немесе хирургиялық араласудан кейін болуы мүмкін. Тропикте амебалық дизентерияны тудыратын паразит бауыр абсцессін де тудыруы мүмкін. Әлемнің әр түкпірінде таралған басқа да паразиттер бауырды жұқтырады. Бауыр қатерлі ісігі жиі кездеседі және негізінен дененің басқа бөліктерінде пайда болатын қайталама ісіктер түрінде көрінеді. Гликогенді сақтау аурулары, тұқым қуалайтын бұзылулар тобы бауырда гликогеннің жиналуын және қандағы глюкозаның жеткіліксіз жеткізілуін тудырады. Кейбір препараттар бауырды зақымдап, сарғаюды тудыруы мүмкін.
Қорытындылай келе, бауыр адам ақзасындағы ең маңызды мүшелередің бірі болып табылады. Бауыр — адам ағзасындағы ең үлкен орган. Бауырдың негізгі қызметтерінің бірі — құрамында өт, сілтілі және ащы сұйықтық бар су, натрий гидрокарбонаты, өт тұздары, пигменттер, холестерин және билирубин және басқа элементтер.Бауыр күн сайын бір литрге жуық өт бөліп шығарады.
Бауырдың негізгі қызметтері: Альбумин, трансферрин және коагуляция факторларының синтезі болып табылады.
Автор: Менисова Галия Адильбековна, Сарқант қаласы ШЖҚ ОАА МКК
Перзентхана бөлімшесінің меңгерушісі, Жоғары санатты дәрігер
