Авторлар: Тлеубаева Венера Ануарбековна – медбике
Оразбаева Айгүл Дүйсекеновна – медбике
Карбозова Бейбіткүл Есболатқызы – медбике
ГКП на ПХВ «Боралдай аудандық ауруханасы»
Кіріспе
Қол жуу – қарапайым, бірақ жұқпалы аурулардың алдын алудың ең тиімді әдістерінің бірі. Күнделікті өмірде адам қолы арқылы көптеген вирустар мен бактерияларды тасымалдайды. Егер қолды дұрыс жумаса, жұқпалы аурулардың таралу қаупі бірнеше есе артады.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) мәліметтері бойынша, инфекциялық аурулардың 80%-ы лас қол арқылы таралады. Сондықтан жеке гигиена ережелерін сақтау, әсіресе қол жуу мәдениетін қалыптастыру – денсаулықты сақтаудың негізгі шарты.
Бұл мақалада қол жуу ережелері, оның маңыздылығы және дұрыс жуу техникасы қарастырылады.
1. Қол жуу не үшін маңызды?
Қол жуу арқылы төмендегі қауіпті аурулардың таралуын болдырмауға болады:
- Асқазан-ішек инфекциялары (іш өту, гепатит А, дизентерия).
- ЖРВИ және тұмау (вирус ауыз, мұрын және көз арқылы ағзаға енеді).
- Коронавирус және басқа вирустық инфекциялар.
- Іріңді-қабыну аурулары (тері инфекциялары, конъюнктивит).
- Гельминтоздар (ішек құрттары) – жуылмаған қолмен тамақтанғанда пайда болады.
Қолды жуу – бұл тек өз денсаулығыңды қорғау ғана емес, сонымен қатар қоршаған адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
2. Қолды қашан жуу керек?
Қолды жуу қажет болатын негізгі жағдайлар:
- Тамақ ішер алдында және дайындамас бұрын.
- Әжетханадан кейін.
- Көшеден, қоғамдық орындардан (мектеп, көлік, сауда орталығы) кейін.
- Жануарлармен байланыстан соң.
- Жөтелгеннен, түшкіргеннен немесе мұрын сүрткеннен кейін.
- Науқас адамға күтім жасағаннан кейін.
- Балаларға күтім жасаған кезде (тамақтандыру, жаялық ауыстыру алдында және кейін).
- Қоқыс тастағаннан кейін.
Бұл әдетті қалыптастыру инфекциялардың алдын алудың ең қарапайым және тиімді жолы болып табылады.
3. Дұрыс қол жуу әдісі
Қолды жуу тек суды шәйіп өтумен шектелмеуі керек. Дұрыс жуу техникасын сақтау маңызды.
Қол жуу техникасы (ДДҰ стандарты):
- Қолды жылы ағынды сумен сулау.
- Сабынды жеткілікті мөлшерде алып, қолдың барлық бетіне жағу.
- Алақанды бір-біріне ысқылау.
- Саусақ арасын тазалау.
- Саусақ ұштарын алақанға ысқылау.
- Қолдың сыртын және білекті тазалау.
- Кемінде 20-30 секунд сабындау.
- Ағынды сумен мұқият шайып, қағаз сүлгімен сүрту.
- Көпшілік орында қолды жуғаннан кейін су кранын қағаз сүлгімен жабу.
Егер сабын мен су жоқ болса, қолды дезинфекциялау үшін спиртті антисептиктерді қолдануға болады.
4. Балалар мен ересектерге қол жуу әдетін қалыптастыру
Көптеген адамдар қол жуу ережелерін елемейді немесе дұрыс орындамайды. Сондықтан қоғамда, отбасында және мектептерде қол жуу мәдениетін қалыптастыру маңызды.
Балаларға қол жуу дағдыларын қалыптастыру:
- Ойын арқылы үйрету (қызықты ән айтып жуу, қол жууға арналған жапсырмалар қолдану).
- Ересектер үлгі көрсетуі керек – ата-аналар мен мұғалімдер балаларға қол жуу маңыздылығын көрсетуі қажет.
- Жүйелі түрде еске салу – балабақшада, мектепте және үйде.
Ересектерге арналған ұсыныстар:
- Жұмыста, қоғамдық орындарда антисептик қолдану.
- Тамақ алдында, әсіресе көшеден кейін қолды жуу әдетін қалыптастыру.
- Дәрігерлер мен мейірбикелер қол жуу мәдениетін пациенттер арасында насихаттауы қажет.
5. Қол жуу және аурулардың алдын алу
Қолды жуу – ең арзан және тиімді алдын алу шарасы.
Зерттеулер көрсеткендей, қолды сабынмен жуу:
- Ішек инфекцияларының таралуын 30-40%-ға азайтады.
- Тұмау мен ЖРВИ таралуын 20%-ға төмендетеді.
- Жұқпалы аурулардың таралуын баяулатып, пандемия кезінде маңызды рөл атқарады.
Қосымша қорғаныс шаралары:
- Антисептик қолдану (егер қол жууға мүмкіндік болмаса).
- Жеке гигиенаны сақтау (тазалық құралдарын ортақ пайдаланбау).
- Мүмкіндігінше көзді, мұрынды, аузды лас қолмен ұстамау.
Қорытынды
Қолды жуу – күнделікті қарапайым, бірақ жұқпалы аурулардан қорғаудың ең тиімді және қолжетімді әдісі. Дұрыс жуу техникасын қолдану және бұл әдетті күнделікті өмірде сақтау – жеке денсаулық пен қоғам қауіпсіздігі үшін өте маңызды.
Медициналық мейірбикелер қол жуу мәдениетін қалыптастыруда үлкен рөл атқарады. Олар пациенттер мен халық арасында дұрыс гигиенаны насихаттап, жұқпалы аурулардың таралуын азайтуға көмектеседі.
Денсаулығымызды сақтау өз қолымызда! Қолды жуу арқылы өзіңізді және жақындарыңызды қорғаңыз!
