Автор:
Ахметова Гүльмира Сұлтанқызы
Баратова Рахилям Рехимқызы
Касенова Гүлжайнат Нұрияхметқызы
Уролития (ICD) – бұл зәр шығару жүйесінің мүшелерінде-бүйректе, қуықта және несепағарда тастардың пайда болуына әкелетін урологиялық ауру. Аурудың бастапқы диагностикасы клиникалық симптоматология негізінде жүзеге асырылады, ал рентгендік контрастты зерттеу – урография нәтижелері бойынша конкременттердің локализациясы анықталады.
Аурудың себептері және пайда болған тастардың түрлері
Қазіргі урологияда зәр шығару жүйесіндегі тастардың барлық себептерін екі негізгі топқа бөлу әдеттегідей:
Экзогендік (сыртқы) — дұрыс емес өмір салтымен байланысты: минералды тұздардың артық мөлшері, ультракүлгін сәулелердің болмауы, алкогольді, қышқыл, тұзды және ащы тағамдарды теріс пайдалану, физикалық белсенділіктің болмауы.
Эндогендік (ішкі) – ішкі ағзалардың-бүйрек пен қуықтың жұмысының бұзылуына байланысты көрінеді, тұқым қуалайтын фактордан, жұқпалы аурулардан, асқазан-ішек жолдарының патологиясынан, метаболизмнің бұзылуынан және құрылымның туа біткен ауытқуларынан туындайды.
Уролития, әдетте, бүйректе және көрші органдарда қабыну процестерінің аясында жүреді-пиелонефрит, цистит, подагра, простатит, панкреатит кезінде ICD қаупі бірнеше есе артады. Ілеспе аурулардың ерекшеліктеріне байланысты конкременттердің бес негізгі түрі анықталады:
-оксалаттар-метаболизм процестерінің бұзылуына байланысты оксалат тұздарының деңгейі жоғарылағанда пайда болады;
-фосфаттар-қышқыл-негіз тепе-теңдігі өзгерген кезде фосфор алмасуының дұрыс болмауына байланысты түзіледі;
-циститтер — көбінесе пайда болуы цистинурияға байланысты – туа біткен генетикалық ауру;
-ураттар-зәр қышқылының метаболизмі бұзылған кезде тұнбаға түсетін калий мен натрий тұздарының қосындысы.
Медициналық статистикаға сүйене отырып, мужчинерде ICD жиі диагноз қойылады, бірақ әйелдерде патологияның ауыр түрлері дамиды, бүйрек қуысында тастардың өсуіне дейін, сондықтан хирургиялық емдеу әдісі жиі қолданылады. Сонымен қатар, екі жыныста да органдардың бірінде инфекциялық процестің пайда болуы аурудың дамуын ынталандыруға және рецидивтердің пайда болуына әкеледі. Бұл аурулар тізбегін және жалпы денсаулықтың күрт нашарлауын тудырады.
Емдеу
Уролитияны емдеу схемасына тастың параметрлері әсер етеді цистолитиаз құрамы, Орналасқан жері, науқастың жалпы жағдайына әсері. Аурудың ерекшеліктері де ескеріледі. Емдеудегі басты міндет цистолитиаз зәр шығару жүйесінен тастарды алып тастау. Олар не ериді, не хирургиялық араласу арқылы шығарылады.
Осылайша, уролитияны емдеу бірнеше нүктеге дейін азаяды:
-кейбір дәрі-дәрмектерді қабылдау;
-физиотерапия;
-диета;
-операция.
