Авторы:
Касымбаева Жанар Шапиолдақызы, медбике, Жетісу облысының дене шынықтыру және спорт басқармасы ММ-нің «Дене мүмкіндіктері шектеулі тұлғаларға арналған спорттық даярлау орталығы» КММ
Есенбаева Анар Абдихамитовна, фельдшер, «Жетісу облысының Олимпиадалық резервтер дайындау орталығы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі
Акишева Гульназ Даярхановна, медбике, «Талдықорған қаласы А. Кивилев атындағы ОВОРМБЖМ» КММ
Кіріспе
Спортшылардың жоғары физикалық белсенділігі олардың иммундық жүйесіне жүктеме түсіреді, бұл жұқпалы ауруларға шалдығу қаупін арттыруы мүмкін. Жаттықтыру залдары мен жарыстардағы адамдардың тығыз байланысы инфекциялардың таралуына қолайлы орта жасайды. Бұл мақалада спортшылар арасында жұқпалы аурулардың алдын алу шаралары қарастырылады.
Жұқпалы аурулардың негізгі себептер
- Иммунитеттің төмендеуі:
Жоғары қарқындылықтағы жаттығулар иммундық жүйені әлсіретеді, бұл ағзаны инфекцияларға сезімтал етеді. - Таралу жолдары:
Жақын қарым-қатынас (командалық спорт түрлерінде).
Ластанған жабдықтар мен ортақ кеңістік (жаттығу залдары).
Тыныс алу жолдары арқылы (тұмау, коронавирус).
- Гигиена ережелерін сақтамау:
Ортақ жабдықтарды пайдалану, қол жууға немқұрайлы қарау.
Көбіне таралатын жұқпалы аурулар
Жедел респираторлық инфекциялар (ЖРВИ): Тұмау, коронавирустық инфекциялар.
Тері инфекциялары: Микоздар, тері бактериялық инфекциялары.
Асқорыту жүйесінің инфекциялары: Вирустық немесе бактериялық гастроэнтериттер.
Алдын алу шаралары
Спортшылардың жұқпалы ауруларға төзімділігін арттыру және таралуын болдырмау үшін төмендегі алдын алу шаралары ұсынылады:
- Жеке гигиена
Қолды жиі жуу және антисептиктерді қолдану.
Жеке жаттығу киімін, сүлгілерді және жабдықтарды пайдалану.
Жаттығудан кейін душ қабылдау және терідегі терді уақтылы тазарту.
- Қауіпсіз жаттығу ортасы
Жаттығу залдарын және жабдықтарын үнемі тазалап, дезинфекциялау.
Желдету жүйесінің дұрыс жұмыс істеуін қадағалау.
Науқас болған жағдайда жаттығуға қатысуды шектеу.
- Дұрыс тамақтану және су режимі
Иммунитетті нығайту үшін дәрумендер мен минералдарға бай тағамдарды пайдалану.
Жаттығу кезінде және одан кейін жеткілікті су ішу.
- Вакцинация
Тұмауға қарсы жыл сайынғы вакцинация алу.
Гепатит және менингит сияқты қауіпті инфекцияларға қарсы екпелерді қабылдау.
- Денсаулықты бақылау
Дәрігерге тұрақты түрде қаралып, иммундық жүйе жағдайын қадағалау.
Жарақаттардың алдын алу және тері инфекцияларының пайда болуын болдырмау.
- Қарым-қатынасты шектеу
Ауру белгілері бар адамдармен тығыз байланыстан аулақ болу.
Қажет болған жағдайда, жеке қорғаныс құралдарын (бетперде) пайдалану.
Жаттығу кезінде иммунитетті қолдау
- Қалпына келу:
Жаттығулар мен жарыстар арасындағы демалыс уақытын сақтау. - Стресс деңгейін төмендету:
Психологиялық тұрақтылықты сақтау үшін демалу әдістерін қолдану (медитация, тыныс алу жаттығулары). - Сапалы ұйқы:
Күніне кемінде 7-8 сағат ұйықтау иммундық жүйенің дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.
Қорытынды
Жұқпалы аурулардың алдын алу спортшылардың денсаулығын сақтап, олардың спорттық нәтижелерін жақсартуға ықпал етеді. Жеке гигиенаны сақтау, дұрыс тамақтану және профилактикалық шараларды қолдану инфекцияларға төзімділікті арттырады.
Дені сау спортшы — табысты спортшы. Жұқпалы аурулардың алдын алу шараларын қолдану арқылы спортта биік жетістіктерге жетуге болады.
