Авторлар:
Бармакова Карлыгаш Абикеновна – фельдшер
Жатакбаева Бахытгуль Нурсапановна – учаскелік мейіргер
Майлибаева Кенжебала Баймуратовна – учаскелік мейіргер
Кіріспе
Вакцинация – көптеген жұқпалы аурулардың алдын алудың ең тиімді әдістерінің бірі. Ол адамның иммундық жүйесін нығайтып, қауіпті инфекцияларға қарсы қорғаныс қалыптастыруға көмектеседі. Алайда соңғы жылдары вакцинация туралы көптеген жалған ақпараттар мен мифтер таралып, халық арасында күмән туғызуда.
Бұл мақалада вакцинацияға қатысты кең таралған мифтер мен олардың ғылыми негізделген шынайы жауабы қарастырылады.
1. Вакцинация туралы кең таралған мифтер
Миф 1: Вакциналар қауіпті және көптеген жанама әсерлер тудырады
Шындық: Барлық вакциналар клиникалық зерттеулерден өтіп, олардың қауіпсіздігі дәлелденеді. Вакцинациядан кейін жеңіл жанама әсерлер (инъекция орнындағы қызару, аздап қызу, әлсіздік) болуы мүмкін, бірақ олар уақытша және дененің табиғи иммундық реакциясы болып табылады. Ауыр жанама әсерлер өте сирек кездеседі және олардың ықтималдығы инфекцияның өзінен болатын асқынулардан әлдеқайда төмен.
Миф 2: Вакциналар иммундық жүйені әлсіретеді
Шындық: Керісінше, вакцинация иммундық жүйені күшейтеді. Ол ағзаны қауіпті вирустар мен бактериялардан қорғау үшін антиденелер қалыптастыруға көмектеседі. Егер адам екпе алмаса, оның ағзасы инфекциямен күресуге дайын болмайды, ал ауру ауыр түрде өтуі мүмкін.
Миф 3: Егер ауру жоқ болса, вакцина салудың қажеті жоқ
Шындық: Көптеген аурулар, мысалы, қызылша, көкжөтел және полиомиелит бұрын кең таралған, бірақ жаппай вакцинацияның арқасында олар сирек кездесетін болды. Егер вакцинациядан бас тартса, бұл аурулар қайтадан өршуі мүмкін. Ұжымдық иммунитет деген түсінік бар – халықтың көп бөлігі егілген кезде, инфекция таралмайды және екпе ала алмайтын адамдар (жаңа туған сәбилер, иммунитеті әлсіз адамдар) қорғалады.
Миф 4: Табиғи иммунитет екпеден жақсы қорғайды
Шындық: Кейбір адамдар белгілі бір инфекциямен ауырғаннан кейін иммунитет қалыптасатынын айтады. Бірақ табиғи иммунитет алу үшін алдымен ауыр дертпен ауырып шығу керек, ал бұл өмірге қауіпті болуы мүмкін. Мысалы, қызылша ауыр асқынулар (пневмония, энцефалит), ал көкжөтел тыныс алу жетіспеушілігіне әкелуі мүмкін. Вакцинация ауырмай-ақ иммунитет қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Миф 5: Вакциналар құрамында зиянды химиялық заттар бар
Шындық: Вакциналардағы барлық компоненттер қауіпсіздік стандарттарына сәйкес тексерілген. Кейбір вакциналарда консерванттар мен қосымша заттар бар, бірақ олар өте аз мөлшерде және адам ағзасына зиян келтірмейді. Қазіргі таңда құрамында сынап бар консерванттар көптеген вакциналарда қолданылмайды.
Миф 6: Вакцинация аутизм тудырады
Шындық: Бұл миф 1998 жылы бір жалған зерттеуден тарады, кейін бұл зерттеу ғылыми негізсіз деп танылып, автордың дәрігерлік лицензиясы қайтарылып алынды. Вакциналар мен аутизм арасында ешқандай ғылыми дәлелденген байланыс жоқ.
2. Вакцинацияның пайдасы
Қауіпті инфекциялардан қорғайды.
Өлім-жітімді төмендетеді.
Ұжымдық иммунитетті қалыптастырады.
Ауруларды толық жоюға мүмкіндік береді.
Денсаулық сақтау шығындарын азайтады.
3. Вакцинацияға қарсы көрсетілімдер бар ма?
Иә, кейбір адамдарға медициналық себептерге байланысты вакцинация жасауға болмайды:
Ауыр аллергиялық реакциялар (анафилаксия).
Қатты иммунитет тапшылығы.
Жүкті әйелдерге кейбір тірі вакциналарды салуға болмайды.
Мұндай жағдайларда дәрігер әр пациенттің жағдайын жеке қарастырады және қауіпсіз шешім қабылдайды.
4. Вакцинацияны қалай дұрыс алу керек?
Учаскелік дәрігермен кеңесу – қарсы көрсетілімдер жоқтығын тексеру.
Вакцинация кестесін сақтау – уақтылы және толық екпе алу.
Вакцинадан кейінгі күтім – инъекция орнын сүртпеу, ыстық ванна қабылдамау, дәрігердің ұсыныстарын орындау.
Қорытынды
Вакцинация – көптеген қауіпті аурулардың алдын алудың ең тиімді және қауіпсіз әдісі. Көптеген мифтер ғылыми тұрғыдан дәлелденбеген және халықты вакцинациядан бас тартуға итермелейді. Бұл өз кезегінде қауіпті инфекциялардың қайта таралуына әкелуі мүмкін.
Дәрігерлер мен мейіргерлер халықты дұрыс ақпаратпен қамтамасыз етуі керек. Әр адам өз денсаулығы үшін жауапкершілік алып, ғылыми негізделген деректерге сүйене отырып, вакцинация туралы шешім қабылдауы маңызды.
Денсаулығымызды сақтайық – вакцинация арқылы аурулардың алдын алайық.
