Автор: Токсамбаева Эльмира Акайевна Ұрықты қорғау орталығының медбикесі
Есимбаева Шолпан Нургазиновна Жансақтау нәрестелер бөлімінің медбикесі
Тазабекова Айгуль Мукаевна Нәрестелер бөлімінің медбикесі
МШЖҚ «Облыстық перинаталдық орталық» МҚК, Талдыкорған, Жетісу Облысы
Анафилактикалық шок — ағзаның өте ауыр аллергиялық реакциясы, ол өмірге қауіпті жағдай туғызуы мүмкін. Бұл жағдай дереу медициналық көмек қажет ететін шұғыл жағдай болып табылады. Анафилактикалық шоктың себебі ағзаның белгілі бір затқа қарсы қатты аллергиялық реакция беруі болып табылады. Мұндай реакциялар жиі дәрі-дәрмектерге, тағамдарға, жәндіктердің шағуына немесе басқа да аллергендерге байланысты дамиды.
Анафилактикалық шоктың себептері
- Дәрі-дәрмектер:
Анафилактикалық шоктың ең жиі себептерінің бірі — дәрі-дәрмектерге аллергия. Бұл реакция белгілі бір дәрі-дәрмектердің құрамындағы белсенді заттарға, әсіресе антибиотиктерге, аспиринге немесе анестезияға байланысты болуы мүмкін. Кейде вакцинация немесе дәрі-дәрмектердің инъекциясы да аллергиялық реакцияны тудыруы мүмкін. - Тағамдар:
Тағамдық аллергиялар да анафилактикалық шоктың себебі болуы мүмкін. Әсіресе жаңғақтар (жержаңғақ, бразилиялық жаңғақ, бадам), сүт, жұмыртқа, балық және теңіз өнімдері аллергиялық реакцияларды жиі тудырады. Аллергендер тағамдар арқылы ағзаға енгенде, кейде шок жағдайы дамуы мүмкін. - Жәндіктердің шағуы:
Аралар, аралар, шершілері немесе басқа жәндіктердің шағуы да анафилактикалық шокты тудыруы мүмкін. Бұл жағдайда жәндіктің шағуы аллергияға себеп болып, ағза шұғыл реакция беріп, дененің бірнеше бөлігінде ісіну мен тыныс алу қиындықтарын тудырады. Мұндай жағдайлар көбінесе жаз мезгілінде кездеседі. - Латекс:
Латекс — резеңке материалдан жасалған өнімдерге (мысалы, қолғаптар, резеңке өнімдер, медициналық жабдықтар) аллергия тудыруы мүмкін. Латекс аллергиясы бар адамдарда анафилактикалық реакцияның даму қаупі жоғары. - Физикалық факторлар:
Кейбір адамдарда физикалық факторлар, мысалы, қатты күйзеліс, жоғары температура немесе суық, ауыр дене жұмыстары да анафилактикалық реакцияны шақыруы мүмкін. Мұндай жағдайлар сирек кездеседі, бірақ олар да белгілі бір адамдарда ауыр аллергиялық реакцияға әкелуі мүмкін. - Генетикалық бейімділік:
Анафилактикалық шоктың дамуына генетикалық бейімділік те әсер етуі мүмкін. Егер отбасы мүшелерінде аллергиялық аурулар болса, мысалы, астма, экзема немесе аллергиялық ринит болса, онда бұл жағдайлар анафилактикалық шоктың дамуына ықпал етуі мүмкін.
Анафилактикалық шоктың белгілері мен салдары
Анафилактикалық шок кезінде организмде қан қысымы күрт төмендейді, тыныс алу қиындатады, денеде ісіну мен қышыма пайда болады. Ауыз бен тамақтың ісінуі, теріде бөртпелердің пайда болуы, жүрек қағысының жиілеуі, тыныс алудың қиындауы — бұл белгілер анафилактикалық шоктың негізгі көріністері болып табылады. Егер уақытында көмек көрсетілмесе, жағдай ауырлап, адам өліміне әкелуі мүмкін.
Қорытынды
Анафилактикалық шок — адам өміріне қауіпті жағдай. Оның себептері әртүрлі болуы мүмкін, бірақ ең маңыздысы — аллергиялық реакцияларды уақытында тану және шұғыл медициналық көмек көрсету. Бұл аурудың алдын алу үшін аллергендерден аулақ болу, дәрі-дәрмектер мен тағамдарға аллергияны анықтап, профилактикалық шаралар қабылдау қажет. Анафилактикалық шоктың белгілерін тану және дереу көмек көрсету адамдардың өмірін сақтап қалуға көмектеседі.
