Авторы: Танабаева Толғанай Абдимажитовна, операциялық мейірбике
Садыкбекова Гулнара Жумановна, посттық мейірбике
Умбеталиева Ботагөз Капаровна, операциялық мейірбике
Кербұлақ аудандық орталық ауруханасы
Аппендицит – бұл соқыр ішектің құрт тәрізді өсіндісінің (аппендикстің) қабынуы. Бұл ауру хирургиялық патологиялардың ішінде ең жиі кездеседі. Уақтылы диагноз қойылып, хирургиялық ем жүргізілмеген жағдайда аппендицит ауыр асқынуларға әкелуі мүмкін.
Аппендициттің түрлері
Аппендицит жедел және созылмалы түрде өтеді:
Жедел аппендицит – аппендикстің тез қабынуымен сипатталады. Ол өмірге қауіп төндіретін жағдайларды туғызуы мүмкін, сондықтан шұғыл емдеуді талап етеді.
Созылмалы аппендицит – сирек кездеседі, белгілері айқын емес, бірақ қайта-қайта ауырсыну пайда болады.
Аппендициттің белгілері
Аппендициттің алғашқы және жиі кездесетін белгілері мыналар:
Іштің оң жақ төменгі бөлігінде ауырсыну;
Дене температурасының көтерілуі (38°C-қа дейін);
Жүрек айнуы, кейде құсу;
Тәбеттің жоғалуы;
Ішектің жұмысында бұзылыстар (диарея немесе іш қату);
Жалпы әлсіздік, шаршау.
Балаларда және қарт адамдарда аурудың белгілері ерекшеленуі мүмкін. Балаларда ауырсыну бүкіл ішке таралуы мүмкін, ал қарт адамдарда ауырсыну жеңіл, бірақ қауіпті асқынулар қаупі жоғары.
Диагностика
Аппендицитті анықтау үшін келесі әдістер қолданылады:
Клиникалық тексеру: дәрігер іштің ауырсыну аймақтарын пальпациялау арқылы анықтайды.
Лабораториялық зерттеулер: қан талдауында лейкоцитоз (лейкоциттердің көбеюі) байқалады.
Ультрадыбыстық зерттеу (УДЗ): іш қуысын тексеру.
Компьютерлік томография (КТ): күрделі жағдайларда қолданылады.
Емдеу
Аппендицитті емдеудің негізгі әдісі – хирургиялық операция (аппендэктомия). Ол екі тәсілмен жүзеге асырылады:
Классикалық аппендэктомия: ішті кесу арқылы аппендиксті алып тастау.
Лапароскопиялық әдіс: кішкентай тіліктер арқылы арнайы құралдардың көмегімен операция жасау.
Емдеуден кейін науқасқа дәрігердің барлық ұсыныстарын орындау маңызды, соның ішінде:
Диета сақтау;
Физикалық белсенділікті уақытша шектеу;
Антибиотиктер курсын қабылдау.
Асқынулары
Егер аппендицит уақытылы емделмесе, келесі асқынулар пайда болуы мүмкін:
Перитонит – іш қуысындағы қабыну;
Аппендикс абсцессі – іріңнің жиналуы;
Ішек өтімсіздігі.
Қорытынды
Аппендицит – шұғыл медициналық көмек қажет ететін ауру. Уақтылы диагностика мен дұрыс емдеу науқастың сауығуына және ауыр асқынулардың алдын алуға мүмкіндік береді. Мейірбикелердің ауруды ерте анықтап, шұғыл шара қолданудағы рөлі өте маңызды.
