Республикалық қоғамдық-медициналық апталық газеті

Тұғыры биік тәуелсіздік тарих толқындарынан


2 декабря 2016, 08:17 | 2 123 просмотра



Тәуелсіздік шежіресі: 1995-1996 жылдар

 1995 жыл:

 - 20 қаңтар - Мәскеуде ҚР Президенті Н.Назарбаев пен РФ Президенті Б.Н.Ельциннің арасында келіссөздер өтті. Келіссөздерден кейін Қазақстан - Ресей ынтымақтастығын кеңейту және тереңдету туралы декларацияға, Қазақстанда тұрақты тұрып жатқан Ресей Федерациясы азаматтарының және Ресей Федерациясында тұрақты тұрып жатқан Қазақстан Республикасы азаматтарының құқықтық мәртебесі туралы ҚР мен РФ арасындағы келісімге, сонымен қатар Ресейге тұрақты тұру үшін көшіп барған Қазақстан Республикасы азаматтарының және Қазақстанға тұрақты тұруға көшіп барған Ресей Федерациясы азаматтарының азаматтық алу тәртібін жеңілдету туралы ҚР және және РФ арасындағы келісімге қол қойылды;

- 27-31 қаңтар - Президент Н.Назарбаев Дауостағы (Швейцария) Дүниежүзілік экономикалық форумның жұмысына қатысты. Мемлекет басшысы жиналғандардың назарына республикадағы мұнай кен орындарын бірлесіп игеру жобаларын ұсынды. Президент республиканың табиғи ресурстарға және жоғары білікті мамандарға ие бола отырып, энергоресурстарды Батыс пен Шығысқа жөнелту мәселелерін қарастырып жатқанын атап өтті;

- 8 ақпан Қытай, ядролық клубтың мүшесі бола отыра, Қазақстанға қауіпсіздік кепілін берді;

-10 ақпан - Алматыда Қазақстан, Қырғызстан және Өзбекстан Президенттері кездесті. Кездесу барысында Нұрсұлтан Назарбаев, Асқар Ақаев, Ислам Кәрімов Орталық Азияда біртұтас экономикалық кеңістік кұру туралы қол жеткен уағдаластық шеңберінде үш елдің бірлескен күш-жігерімен атқарылған жұмысқа талдау жасады;

- 1 наурыз - Қазақстан халқы Ассамблеясы құрылды. «Бұндай ұйым ТМД елдерінің ешбірінде жоқ. Ең бір қиын күндерде шын мәніндегі халық өкілеттілігінің органы болды. Қай ұлттардың да азаматтарын саяси, экономикалық және әлеуметтік салалардың жаңаруына жұмылдыратын қоғамдық ынтымақ органы - Қазақстан халықтары Ассамблеясын құру туралы шешім 1992 жылғы желтоқсанда өткен Қазақстан халықтары құрылтайында қабылданды. Ұзақ ізденістердің, ұлттық-мәдени орталықтар өкілдерінің, этнологтардың, заңгерлердің, басқа да салалар мамандарының пікірлерін зерттей келе, ассамблеяға Мемлекет басшысының жанындағы консультативті-кеңесші орган дәрежесін беруге ұйғардық. Қазірдің өзінде ол өз қызметінің жемістерін бере бастады. Бұндай жемісті қызмет, Қазақстан халықтарының нақты мәселелерін шешу осынау шынайы халықтық, демократияшыл ұйымның беделін өсірді», - деп жазады Елбасы Н.Назарбаев. «Ғасырлар тоғысында» кітабында;

- 3 наурыз - ҚР Президенті Н.Назарбаев Арал теңізін сақтау мәселелері бойынша Орталық Азия мемлекеттері басшыларының кеңесіне қатысу үшін Түркіменстанға сапар шекті. Түркіменстанның Дашховуз қаласында Орталық Азия мемлекеттері басшыларының Арал проблемалары жөніндегі кеңесі өтті. Аралды құтқарудың халықаралық қоры, мемлекеттік кеңес және атқару комитеті құрылды. Қордың Президенті болып Н.Назарбаев сайланды;

- 10 сәуір - Қазақстанға ресми сапармен ГФР Президенті Р. Херцог келді. Президенттер Нұрсұлтан Назарбаев пен Роман Херцог Қазақстан мен Германияның арасындағы байланыстың маңызды мәселелері жайында әңгімелесті; - 14 сәуір - Шымкентте Орталық Азиядағы үш мемлекет - Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан басшыларының жұмыс барысындағы кездесуі болды;

- 29 сәуір - ҚР Президенті Н.Назарбаевтың құзырет мерзімін ұзарту бойынша республикалық референдум өтті. Орталық комиссия шығарған 1995 жылғы 29 сәуірдегі Президенттің өкілеттігін ұзарту туралы референдумның дауыс берудің қорытындысы мынадай болды: референдумға қатысу үшін тізімге енгізілген 9 110 156 азаматтың дауыс беруге қатысқаны - 8 309 637 адам, немесе 91,21%. Дауыс беруге қатысқан азаматтардың 7 932 834-і өкілеттікті ұзартуды жақтады, олар - жалпы дауыс бергендердің 95,46 пайызы. «Әрбір саясаткер үшін оның өмірінің «шырқау сәті» болады. Мен үшін ол сәуірдің жиырма тоғызы күні. Мен өзінің байсалды таңдауы арқылы біздің ортақ Отанымызға таяудағы бес жылдың ішінде тұрақтылық пен жасампаздыққа мүмкіндік туғызған миллиондаған қазақстандықтарға өзімнің шынайы алғысымды білдіргім келеді. Олар қажетсіз дүрбелең мен ауыр қиындықтарға батыл тойтарыс берді. Сіздердің сенімдеріңіз мен үшін үлкен сыйлық және де Мемлекет басшысы үшін одан жоғары ештеңе де жоқ. Әсіресе, белгілі себептер бойынша Қазақстанда ғана емес, сонымен бірге ТМД-ның басқа да елдерін қамтыған дағдарыстың біз өткізіп отырған қиын кезеңде мені қолдағандарыңыз өте маңызды. Халық даналығына сай сіздер өткінші, бірсәттік және уақытша олқылықтардан туындайтын себептерден биік бола білдіңіздер.Мен үшін, Қазақстан Республикасының алғашқы және бүкіл халық болып сайлаған Президенті үшін мемлекеттің тәуелсіздігі жай сылдыр сөз емес, қайта нақты әрі тарихи жеңіс болып табылады. Еліміздің егемендігі мен аумақтық тұтастығына кез келген көз аларту мен қол сұғуға батыл түрде тойтарыс берілетін болады», - деді Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Бүкілхалықтық референдумнан кейінгі сөйлеген сөзінде;

- 15-18 мамыр ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Корея Республикасына сапары болды. Сапар барысында Корея Республикасының Президенті Ким Ен Саммен және елдің іскерлік өкілдерімен кездесті;

- 6 маусым - ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Парижге сапармен барды. Онда ол Франция Президенті Жак Ширакпен кездесті. Мемлекет басшылары кейбір салалардағы екіжақты ынтымақтастықты бұдан әрі дамыту жайттарын талқылады;

- 12 маусым - ҚР Президенті Н. Назарбаев Алматыда Түркия Республикасының Президенті С.Демирелді қабылдады. Маусымның 14 күні Нұрсұлтан Назарбаев пен Сүлеймен Демирел Түркістан қаласындағы Қожа Ахмет Яссауидің кесенесін калпына келтіру жұмыстарымен танысты. Бұдан кейін олар Қожа Ахмет Яссауи атындағы халықаралық Қазақ-түрік университетінің жаңа ғимаратының іргетасын қалау рәсіміне қатысты. Өз кезегінде С.Демирель осы жоғары оқу орнында тек Қазақстан мен Түркияның ғана емес, сонымен қатар Орталық Азия мемлекеттерінің, басқа да түркі тілдес елдердің жастары да оқитынын атап өтті. Сондай-ақ, ол университет кұрылысына 65 млн. доллар қажет болатынын, бірінші кезекті тұрғызуға қазірдің өзінде 10 млн. доллар бөлінгенін хабарлады;

- 22-26 маусым - ҚР Президенті Н. Назарбаев Индонезияға ресми сапармен барды. Онда Индонезия Президенті Сухартомен келіссөз өткізді;

- 3 шілдеде Президент Н.Ә.Назарбаевтың «Алматы қаласында Тәуелсіздік ескерткішін орнату туралы» қаулысы шықты; - 9 тамыз ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев ЮНЕСКО-ның Бас директоры Ф. Майорды қабылдады. Кездесу барысында Қазақстан мен ЮНЕСКО арасындағы ынтымақтастық туралы әңгіме қозғалды. Кездесу соңында Қазақстан мен ЮНЕСКО арасындағы ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қойылды;

- 9 тамыз - Алматыдағы Республика сарайында Абайдың 150 жылдығына орай салтанатты мәжіліс өтті. «Бүгін - ұлы мереке. Халқымыз ең аяулы перзенті мен ең дана ұстазына мәңгі өшпес махаббатын білдіруге жиналып отыр. Оның дүниеге келгеніне әр он жыл толған сайын осылай бас қосып, өткеніміз бен кеткенімізді, жеткеніміз бен жетпегенімізді бір сарапқа салып алу әлдеқашан әдетімізге айналған. Соның әрқайсысында Абайдың аты жаңаша асқақтап, халқымыздың мәртебе-мерейі жаңа биікке көтерілумен келеді. Бір кезде абзал ақынымыздың асыл мұрасының таптық идеология табанында тапталып қалмай, жаңа ұрпақтармен бірге жасайтын мәңгілік құбылысқа айналғанына қуандық. Сосын оның қадір-қасиетінің өз аумағымызбен шектеліп қалмай, іргелес халықтар мен елдерге де кеңінен танымал бола бастағанына масаттанып, марқайдық. Ал бұл жолғы сүйінішіміздің жөні тіпті бөлек. Ол үшін бір-бірімізді қуана құттықтап, бір-бірімізден шүйліге шүйінші сұрасақ та ешқандай ерсілігі болмас еді. Абайдың «Біріңді, қазақ, бірің дос, көрмесең істің бәрі бос» деген сөздері шын мәнінде ұлт болып ұюымыздың негізгі шарты. Өз халқымыздың мүддесі үшін күресте достық, татулық, бірлік керек пе? Керек. Ендеше, Абай сөзін тереңірек ұғынып, онымен өзгелерді ұялтуға емес, өзімізді өзіміз ұялтуға тырысайық», - деді ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев салтанатты мәжілісте жасаған баяндамасында; -18 тамыз - ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев Қазақстан Республикасының Италия Республикасындағы елшілігін ашу туралы жарлыққа қол қойды.

- 30 тамыз Республикалық референдум арқылы елдің Негізгі Заңы - Конституциясы қабылданды. Референдум арқылы дауыс беруге 8 миллионнан астам азамат қатысып, жаңа Конституцияны жақтап 7 млн. 210 мың адам (89,1 пайыз) дауыс берді. Конституцияның жаңа жобасын талқылауға 3 миллион 345 мыңнан астам қазақстандық қатысып, 31 886 ұсыныстар мен ескертулер жасады, соның нәтижесінде жобаның, 98 бабының 55-іне 1100 түзетулер мен қосымшалар енгізілді, сол сияқты Конституцияға жаңа тарау мен бірқатар жаңа баптар қосылды. Жалпы алғанда Конституция мәтінінің 18 нұсқасы дайындалған; 11-13 қыркүйек - ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев Қытайға ресми сапар шекті. Сапар барысында ҚХР Төрағасы Цзянь Цзэминьмен және ҚХР Мемлекеттік кеңесінің Премьері Ли Пэнмен кездесті;

- 20 қазан ҚР Президенті Н.Назарбаев АҚШ-қа сапармен барды;

- 22 қазан - ҚР Президенті Н.Назарбаев Португалияда өткен БҰҰ Бас Ассамблеясының 50-сессиясында баяндама жасады. Онда Президент әлемдік қауымдастыққа жалпы ауқымдық және қауіпсіздік жүйелерінің өзара ықпалдастығын арттыруға байланысты нақты ұсыныстарын жасады;

- 28 қазан - ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Палестинаға ресми сапары болды. Н.Ә.Назарбаевтың Палестина басшысы Я.Арафатпен кездесуі барысында екіжақты қатынас мәселелері мен аймақтық және халықаралық өзекті мәселелер талқыланды;

- 14 қараша - Мәскеуде ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев РФ Президенті Б.Ельцинмен кездесті. Кездесу барысында мемлекет басшылары екі жақты қарым-қатынас және ТМД-дағы интеграциялық процестер мәселелерін талқылады;

- 15 қараша - ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев Францияға сапармен барды. Онда Мемлекет басшысы Франция Президенті Ж.Ширакпен және ЮНЕСКО-ның Бас директоры Ф.Майормен кездесті;

- 4 желтоқсан - ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан Республикасының Швейцария конфедерациясындағы Елшілігін ашу туралы» және «Женева қаласындағы БҰҰ бөлімшесі мен халықаралық ұйымдар жанындағы Қазақстан Республикасының Өкілдігін ашу туралы» жарлықтары шықты;

- 12 желтоқсан - Конакриде (Гвинея) өткен ИКҰ мүше елдер сыртқы істер министрлерінің конференциясында Қазақстан Ислам конференциясы ұйымына кірді;

- 26-28 желтоқсан - ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Израиль мен Палестина мемлекеттеріне ресми сапары болды. Президент Израиль Президенті Э.Вейцманмен, Кнессет төрағасы Ш.Вайспен, Премьер-министрі Ш.Переспен, Сыртқы істер министрі Э.Баракпен кездесіп, Қазақстан - Израиль арасындағы өзара қатынастардың негіздері туралы Декларацияға қол қойылды. Бұдан кейін Президент Н.Назарбаев Палестина елінің басшысы, Ясир Арафаттың шақыруы бойынша осы елде болды. Олардың арасындағы келіссөзде екіжақты қатынастар мәселелері, өзара мүдделі болып отырған аймақтық және халықаралық проблемалар қозғалды. Я.Арафат Қазақстанның Орталық Азия мемлекеттерінде де, сондай-ақ ТМД шеңберінде де интеграцияның жоғары деңгейіне қол жеткізу жөніндегі күш-жігеріне және Н.Назарбаевтың Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары бойынша кеңес шақыру туралы бастамасына қолдау білдірді.

1996 жыл - Тәуелсіздіктің бесінші жылы.

Жаһанның картасынан күні кеше ғана орын алған жаңа мемлекет осы жыл ішінде не тындыра алатын еді? Шындығында Қазақстанның алғашқы бес жылдығында тәуелсіз елдерге қойылатын талаптардың барлығы жүзеге асты. Әлем мемлекеттері Қазақстанды таныды. Халықаралық ықпалдастық артып, дипломатиялық қатынастар орнықты. Бесжылдықтағы ең басты жетістігіміз не еді? Бұл - бейбітшілік пен тұрақтылық. Рас, күні бүгінге дейін бүткіл әлемнің әрбір елі үшін ең басты, маңызды дүние бейбітшілік пен тұрақтылық болып отырғанын ескерсек, егемендікке қолы жаңа жеткен Қазақстан үшін Тәуелсіздіктің алғашқы жылдары бұл мәселе күн тәртібінен еш түскен емес. Өйткені сол кездің өзінде көпұлтты Қазақстанның болашағына бал ашқандардың бәрі қандай да бір берекесіздіктің болатынын әбден сенімділікпен болжайтын. Алғашқы жылдан бастап сыртқы күштердің арандатушылары тарапынан «Тәуелсіздік қазаққа қол емес» дегенге саятын сараптары сандыраққа айналды. Қазақстан қаншама ауырлықтарды басынан өткергеніне қарамастан, бірлік пен татулықтың ордасына айналды. Ендеше бес жылдың белесіндегі ең басты жетістік те Қазақстандағы бейбітшілік пен тұрақтылық болатын. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында‑ақ сапалы қаланған осы ұстаным әлі күнге дейін еліміздің жетістігіне ғана емес, халықаралық қауымдастық қызыға қарайтын үлгілі жолға айналды. Сонымен, 1996 жылға қайта оралсақ, бұл жыл да мемлекеттігіміз үшін ауыз толтырып айтарлықтай оқиғаларға толы болды. Жаңғырған Конституцияның арқасында жаңа тұрпаттағы мемлекеттік құрылым жасақталып, қираған одақтан «мұраға» қалған қалың проблемалардан тазару жұмыстары жалғаса түсті. Өркениеттік дамуға сай қос палаталы кәсіби Парламент өз жұмысын бастап, биліктің басқа тармақтарымен ынтымақтасқан заң шығарушы билік қоғам үшін сапалы құжаттарды қабылдауға кірісті. Осы кездері қабылданған өміршең заңдардың өзі мемлекеттің саяси-экономикалық жаңаруына үлкен сеп болды. Бір сөзбен айтқанда, елдің тәуелсіз дамуындағы 1996 жылдың еншісіндегі жетістіктің өзі бір төбе. Тәуелсіздіктің бесінші жылындағы статистикалық мәліметтерге көз жүгірте отырып, бұл жылы да еліміздегі ішкі жағдайдың, әсіресе әлеуметтік қамтудың онша жақсара қоймағанын байқаймыз. Жалақы айлар бойы берілмеді, күнкөрістің төмендеп, Кеңес одағында сұмдық болып көрінетін жұмыссыздық мәселесі шынымен жағадан алды. Өтпелі кезең халықты қажыта түсті. Әйтсе де, бұқара келешектен күдерін үзбеді. Экономиканың тығырықтан шығып, қолға алынған реформалардың нәтижесіне үміттене қарай бастады. Статистика мыналарды көрсетті: 1996 жылғы қаңтардың 1-інен бастап ІІ разрядты мектеп мұғалімінің тарифтік ставкасы - 2255 теңге, мектеп жасына дейінгі балалар мекемесі тәрбиешісінің ставкасы - 2101 теңге, ІІ санаттағы дәрігердің ставкасы - 2420 теңге, санатсыз медбикенің ставкасы - 1573 теңге болыпты. 1996 жылы елімізде 12 мың шағын кәсіпорын, 18,7 мың жекеменшік кәсіпорын, 2 мыңнан астам коопертивтер жұмыс істеген екен. Ал осы жылдың 1 ақпанында Зейнетақы қорының зейнеткерлерге қарызы 4,7 млрд. теңгені құраған. Республикада кәсіпорындар мен ұйымдардың 70 пайызы жалақы төлеуді кешіктіруінің салдарынан жалақы жөніндегі жалпы қарыз 31,5 млрд. теңгеге жеткен. 1996 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша республика емдеу мекемелерінде тіркелген туберкулезбен ауыратын адамдардың саны 45 мыңға жеткен. Сондай-ақ, бұл кезде ірі қара малдың туберкулезбен ауруы 4,4 пайызды құрады. Республикада жалпы білім беретін 8368 мектеп жұмыс істесе, оның 3328-і қазақ тілінде, 2484-і орыс тілінде сабақ жүргізді. 92 мектепте сабақ неміс, ұйғыр, корей және басқа тілдерде өткізілді. Осы жылы елімізде 66 жоғары оқу орны жұмыс істесе, мұндағы студенттердің тек 20 пайызы ғана қазақ тілінде оқытылды. Сонымен қатар, республикада басылатын 1227 газет-журналдың 275-і қазақ тілінде, 497-сі орыс тілінде, 412-сі екі тілде жарық көрген. Ал 200-ден астам телерадио ұйымдарының тек бесеуінде ғана қазақ тілінде хабарлар дайындалыпты. Дәл осы 1996 жыл туралы жазушы-публицист, мемлекет қайраткері марқұм Камал Смайылов ағамыз «Тәуелсіздік толғауы» атты баспасөзде жарияланған естелігінде былай деп жазады: «1996 жылы Тәуелсіздігіміздің бес жылдығын алғаш рет салтанатпен атап өткенбіз. Жүріп өткен жолымызды қорытындылап, қуаныштар мен қиындықтарды сараптап, тағы да бір шолу, талдау жасап шыққанбыз. Сонда тәуелсіздіктің бес жылдығына арналып Алматыда өткен салтанатты жиында Президент Нұрсұлтан Назарбаев қазақ халқының, оның басшылары мен батырларының ғасырлар бойы армандаған мақсатын айта келіп, былай деді: «ХVІІ ғасырда қазақ сахарасында жасындай жарқылдаған Абылай армандап өткен, мұңды шерге толы ХІХ ғасырда Кенесары қарумен күрескен, жаппай қырып-жоюға қарсы бас көтерген Бөкейхан межелеп кеткен асыл мұраттар өлген жоқ, соның бәрі 1991 жылы 16 желтоқсанда жүзеге асты. Осы бес жылда біз толыққанды тәуелсіз мемлекеттің бар нышандарына ие бола алдық». Бұл - тәуелсіздіктің алғашқы тойы еді. Бұл бес жылда әлем қауымдастығындағы жаңа мүше - тәуелсіз Қазақстан әлемге белгілі, танымал болып үлгерді. Қазақстанды 117 мемлекет таныды, 105 елмен дипломатиялық қарым-қатынас орнады. 26 ел бізде өздерінің елшіліктерін ашса, қырық елде біздің елшіліктеріміз бен өкілдіктеріміз жұмыс істей бастады. Осы уақытта шетелдермен, халықаралық ұйымдармен сегіз жүзден астам келісімшарттарға қол қойылды...». null 1996 жылдың тәуелсіз елдегі ішкі дүние осылай болса, халықаралық аренада Қазақстанға қатысы бар шаралар да бірінен соң бірі тізіліп өтіп жатты. Осы жылы Қазақстанның да араласуымен Шанхай ынтымақтастық ұйымының іргесі қаланды. Осынау ұйымның құрылуына сол кезде біраз жұрт күмәнмен қарағанымен, ШЫҰ өзінің шынайылығын, қажеттілігін танытты. Ұйымның өңірдегі ғана емес, әлемдегі беделі де айтарлықтай беделі жоғары. Сонымен қатар, Тәуелсіздіктің бесінші жылы Мемлекет басшысының шетелдерге сапары жалғасып, халықаралық ықпалдастықтың алғашқы баспалдақтары қалана бастады. Экономикалық ынтымақтастықтар негізінде Президент Үндістан, АҚШ, Малайзия, Сингапур, Австралия елдеріне сапар жасап, олардың бәрі де дерлік сәтті өтті. Оның жемісі де кейінгі жылдары біліне бастады.

1996 жыл:

‑ 17-18 қантар ‑ ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев Беларусь Республикасына ресми сапар жасады;

‑ 19 ақпан ‑ ҚР Сыртқы істер министрінің бұйрығымен ҚР Сыртқы істер министрлігінің алқасы құрылды. ҚР СІМ Алқасы Сыртқы істер министрлігі жанындағы кеңестік орган болып табылады;

‑ 21 ақпан ‑ Ресей Федерациясының Сыртқы істер министрі Е.Примаков Қазақстанға сапармен келді. Ол ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевпен және Сыртқы істер министрі Қ.Тоқаевпен кездесті. Әңгіме барысында олар екіжақты ынтымақтастық, ТМД шеңберіндегі интеграциялық процестерді және бірқатар халықаралық мәселелерді талқылады;

‑ 26 сәуір ‑ ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев Қытайға ресми сапармен барды. Қазақстан, Қырғызстан, ҚХР, Ресей және Тәжікстан басшылары Шекара аймағындағы әскери салаларда сенімділікті нығайту туралы келісімге (Шанхайлық келісім) қол қойды. Қазақ­стан үшін бұл құжаттың маңызы аса жоғары болатын. Осы жылдан бастап өзара сенім және ынтымақтастық принципінде Қазақстанның Қытаймен өзара қарым-қатынастарының жаңа кезеңі басталды;

‑ 27 сәуір ‑ Алматыда Қазақстан Республикасының және Ресей Федерациясының президенттері Каспий бойынша бірлескен мәлімдемеге қол қойды. Құжатта Каспийдегі мұнай-газ кен орындарын игеру құқығы Қазақстанға берілген, ал Ресей бұл салада барынша жәрдемдеседі деп белгіленген;

‑ 11 мамыр ‑ ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев Иран Ислам Республикасына ресми сапармен барды. Президенттер Каспий теңізі бойынша бірлескен мәлімдеме қабылдады;

‑ 25 мамыр ‑ Қазақстан Республикасы және Ресей Федерациясы арасында Достық, ынтымақтастық және өзара көмек туралы шартқа, сонымен қатар Байқоңыр ғарыш айлағын пайдалану тәртібі туралы келісімге қол қойды;

‑ 25-29 мамыр ‑ ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев Малайзия мен Сингапур мемлекеттеріне ресми сапар шекті. Президент Н.Ә.Назарбаев Малайзияның Жоғарғы басқарушысы Туанку Джафар Абдул Рахманмен және елдің Премьер-министрі Махатхир Мохамадпен кездесті. Екіжақты кездесу барысында Қазақстан мен Малайзия арасындағы экономикалық, ғылыми және техникалық ынтымақтастық туралы, инвестицияларды көтермелеу және қорғау туралы, сауда келісімі туралы құжаттарға қол қойылды;

‑ 27 мамыр ‑ ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев Сингапур мемлекетіне барды. Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Сингапурдың аға министрі Ли Куан Юмен және Премьер-министр Гох Чон Тонгпен кездесті;

‑13-15 маусым‑ ҚР басшылығының шақыруы бойынша Ислам Даму Банкінің (ИДБ) президенті Ахмед Мухамед Али бастаған ИДБ-нің делегациясы ресми сапармен келді;

‑ 24 маусым ‑ ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев БҰҰ Бас хатшысы Бутрос Галимен кездесті;

‑ 4-6 шілде ‑ ҚХР Төрағасы Цзян Цзэмин Қазақстанға алғашқы рет ресми сапармен келді. Ел басшылары бірлескен декларация қабылдады. Президенттер екіжақты ынтымақтастықты нығайту ниетін білдірді;

‑ 6 шілде ‑ ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев Алматыға жұмыс сапарымен келген Қырғызстан Президенті А.Ақаевпен, Өзбекстан Президенті И.Кәрімовпен кездесті; ‑ 18-20 шілде ‑ Қазақстанға Малайзияның Премьер-министрі Махатхир Мохамадтың ресми сапары болды;

‑ 23 тамыз ‑ Алматыда Орталық Азия Одағына қатысушы мемлекеттер басшыларының кездесуі болды. Кездесу барысында 1996-1998 жылдарға арналған Біртұтас экономикалық кеңістік құру бойынша іс-шара бағдарламасы бекітілді, қатысушы мемлекеттер шекаралық аумақтарында арнайы экономикалық аймақ құру туралы шешім қабылдады; ‑ 10 қыркүйек ‑ ҚР Үкіметі қаулысымен ҚР Сыртқы істер министрлігінің Жоғарғы дипломатиялық мектебі (Диломатиялық Академия) құрылды;

‑ 16-17 қыркүйек ‑ ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев Әзербайжан Республикасына алғашқы рет ресми сапар шекті. Оның барысында бірқатар екіжақты құжаттарға қол қойылды; ‑ 17 қыркүйек ‑ ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев Грузияға ресми сапармен барды. Келіссөздер барысында 13 құжатқа қол қойылды;

‑ 30 қыркүйек ‑ Қазақстан Ядролық сынақтарға жаппай тыйым салу шартына қосылды;

‑ 21 қазан ‑ ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев түркі тілдес мемлекет басшыларының кездесуіне қатысу үшін Ташкентке сапармен барды;

‑ 28-30 қазан ‑ Пәкістан Ислам Республикасының Президенті Сардар Фарук Ахмед Хан Легаридің Қазақстанға алғашқы сапары өтті; ‑ 8 қараша ‑ ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев Алматыға келген Жоғары мәртебелі Уэльс Ханзадасы Чарльзді қабылдады;

‑ 11-12 қараша ‑ Түркіменстанда Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі жөніндегі жағалаудағы бес мемлекеттің Сыртқы істер министрлерінің бірінші кеңесі өтті;

‑ 3 желтоқсан ‑ ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев Лиссабонда өткен ЕҚЫҰ-ның саммитіне қатысып, саммиттің алғашқы күнгі жұмысына төрағалық етті;

‑ 9-11 желтоқсан ‑ ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев ресми сапармен Үндістанға барды. Сапар барысында ол Үндістан Президенті Ш.Д.Шармамен, Вице-президенті К.Р.Нарайананмен Премьер-министр Х.Д.Деве Говдамен және Сыртқы істер министрі И.К.Гуджаралмен кездесті. Кездесу соңынан екіжақты бірқатар құжаттарға қол қойылды;

‑ 12-14 желтоқсан ‑ ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Австралияға алғашқы ресми сапары басталды. Сапар барысында Австралияның Генерал-губернаторы У.Хэйденмен және Премьер-министрі Дж.Хауардпен кездесті;

‑ 16 желтоқсанда ‑ Алматыдағы Республика алаңында Қазақстан тәуелсіздігінің бес жыл толуына байланысты «Тәуелсіздік монументі» ашылды. Монумент авторлары: сәулетшісі Ш.Уәлиханов (топ жетекшісі, мүсіншілер: Н.Далбай, Ә.Жұмабав, сәулетшілер Қ.Жарылғапов, Қ.Монтақаев т.б).

Автор:
Дереккөз: Қазақпарат