Республикалық қоғамдық-медициналық апталық газеті

Күн өткен кездегі алғашқы жәрдем


15 апреля 2011, 07:49 | 7 426 просмотров



Күн өту – күннің астында ұзақ уақыт болған кезде және күн сәулесінің басқа тура әсер етуі кезінде қыздырыну. Күн өтудің белгілері:

• Дене температурасының жоғарлауы.

• Терінің қызаруы.

• Тер шығуының ұлғаюы.

• Тамыр соғуы және дем алысы жиілеуі.

• Бас ауруы, әлсіздік.

• Құлақ шулау.

• Жүрек айну, құсық.

• Жылудың ұзақ уақыт әсер етуі кезінде температура 40 С-тан асуы, естен тану, тырысу болуы мүмкін.

• Жиі терінің I және II деңгейлі күйігі болады.

Күн сәулесі түскен кезде көмек:

• Зиян шеккенді басын сәл көтеріп көлеңке немесе салқын жерге жатқызу қажет.

• Зиян шеккеннен киімін шешіп, ылғалды жаймаға немесе орамалға орап жатқызу керек.

• Зиян шеккеннің басына мұз немесе сал-

қын су немесе салқын компресс салу қажет.

• Қызған кезде ең алдымен басты суыт-қан маңызды, өйткені бұл жағдайда орталық жүйке жүйесі зардап шегеді.

• Зиян шеккенді суық суға түсіруге болмайды, өйткені жүректің рефлекторлық тоқтауы мүмкін.

• Температураның үлкен айырмашылығынан қашып, салқындатуды баппен жасау қажет.

• Есті сақтау кезінде көп мөлшерде суық су беріңіз (су, шай, кофе, шырын).

• Күйген кезде зақымданған жерді вазелинмен жағу қажет, көпіршікті ашпаңыз, құрғақ стерильденген таңбаны салыңыз және емдеу мекемесіне барыңыз.

Алдын алу:

• Ыстық күндері терінің шығуына кедергі жасамайтын жеңіл киім-кешек кию қажет.

• Басты жеңіл, ашық түсті бас киіммен немесе қолшатырмен қорғау қажет. Ыстық ауа райында бас киімді сулау керек.

• Көзді қара көзілдірікпен қорғау ұсыналады.

• Ыстық ауа райында жиі салқын (суық емес) суды ішу қажет. Шөлді тұздатылған су немесе лимонмен су, жасыл шай, шырын арқылы басу қажет.

• Шөлді қандыру үшін кофе, сыра ішуге тыйым салынады.

• Көлденең жатып күн сәулесінің ваннасын қабылдаған кезде бас сәл көтеріліп тұру тиіс, ал бет қалпақпен немесе орамалмен жабық тұруы тиіс.

• Ашық аспанда футбол, волейбол және басқа да қозғалмалы ойындарды ойнауға болмайды. Белсенді қозғалыс кезінде күн өту қаупі ұлғаяды.

• Күн астында ұзақ уақыт жұмыс істеуге немесе болуға болмайды.

Күн түсу

Күн түсу- сыртқы жылу факторларының әсерінен ағзаны жалпы жылдам қызуымен шартталған патологиялық жағдай.

Себептері – қоршаған ортадан артық жылудың түсінен туындаған термореттеушіні бұзу. Ағзаның қызуы жылу беруді қиындату жағдайына әсер етеді:

• Жоғары ылғалдық және ауаның қозғалмауы.

• Дене қозғалысы.

• Көп тамақтану.

• Қоршаған ортаның жоғары температурасы жағдайында синтетикалық, тері немесе резеңкеленген матадан киім-кешекті ұзақ кию.

• Аз мөлшерде ішке сұйықтық ішу.

Жүрек-тамыр ауруларымен, семіз, эндокриндік бұзушылықтармен, тамыр-вегетативті дистониялармен ауыратын тұлғалар қыздыруға жиі және тез шалдығады.

Күн түсудің белгілері:

• Дене температурасының жоғарлауы.

• Терінің қызаруы.

• Тер шығуының асқынуы.

• Тамыр соғуы мен тыныс алуының жиілеуі.

• Бас ауруы, бас айналуы, әлсіздік, қалжырау.

• Жүрген кезде шайқалу.

• Ұйқы келу, есінеу.

• Құлақ шулау.

• Жүрек айну, құсық.

• Жылудың ұзақ әсер етуі кезінде температура 40 С-тан асуы, естен тану, тырысу болуы мүмкін.

• Демалыс жиіленген, үстіртін.

• Кейде мұрыннан қан ағады.

• Ауыр жағдайда естен тану.

Күн түскен кездегі көмек

• Зиян шеккенді бірден көлеңке жерге немесе салқын жерге апару қажет.

• Зиян шеккеннің киімін шешіп, зиян шеккенді арқасына жатқызып, басын көтеру қажет (домаланған киімнен бастың астына валик салу қажет), денесін салқын сумен сүртіп немесе ылғалды жайма немесе орамалға орау қажет.

• Зиян шеккеннің басына мұз немесе сал-

қын су немесе салқын компресс салу қажет.

• Қызған кезде ең алдымен басты суыт-қан маңызды, өйткені бұл жағдайда орталық жүйке жүйесі зардап шегеді.

• Зиян шеккенді суық суға түсіруге болмайды, өйткені жүректің рефлекторлық тоқтауы мүмкін.

• Температураның үлкен айырмашылығынан қашып, салқындатуды баппен жасау қажет.

• Есті сақтау кезінде көп мөлшерде суық су беріңіз (су, шай, кофе, шырын).

• Есі таңған кезде мұсатыр спиртін қолдану қажет.

• Тыныс алу бүлінген және жүрек қызметі әлсіздеген кезде жасанды дем беруді жүрекке тура емес массаж жасау арқылы қажетті медикаментозды емдеу жүргізу қажет.

Автор:
Бетті Қазақстан Республикасының ақпараттық - танымдық веб порталынан әзірлеген Ырыс АҚАДЫҚ. К.Р.А.