АИТВ жұқпасының алдын алу жастар денсаулығын сақтайды

Алдын алу - бұл денсаулықты сақтау мен нығайтуға бағытталған шаралар кешені, оның ішінде салауатты өмір салтын қалыптастыру, аурулардың пайда болуы мен таралуының алдын алу, олардың даму себептері мен жағдайларын зерттеу.

Жасөспірімдер мен жастардың денсаулығы қазіргі қоғамның маңызды проблемаларының бірі болып табылады, өйткені олар қоршаған орта мен қоғамның әлеуметтік теріс әсеріне өте сезімтал. Оны шешу үшін тәуелділіктің әр түрлі мәселелері бойынша белсенді білім берумен қатар, қауіпсіз мінез-құлыққа үйрете отырып, жастардың салауатты өмір салтына қызығушылығын ояту, өскелең ұрпаққа мүмкіндігінше оң мысалдарды көрсету қажет.

Жастарға «денсаулыққа зиянды» болу тиімсіз болатындай өмір сүру жағдайларын жасау керек. Алғашқы профилактиканың мақсаты - өскелең ұрпақта темекі шегумен, алкогольмен немесе есірткі қолданумен үйлеспейтін бақуатты өмірге деген ұмтылысты қалыптастыру.

Қазақстанда жас ұрпаққа денсаулық сақтау үнемі үкіметтің, мемлекеттік құрылымдардың және қалың жұртшылықтың назарында. Ел Президентінің Қазақстан халқына «Қазақстан-2030» жолдауында азаматтардың денсаулығы, білімі мен әл-ауқаты ұзақ мерзімді басымдықтардың бірі ретінде белгіленген.

Жасөспірімдер мен жастардың денсаулығын жақсарту мәселелері жыныстық, репродуктивті денсаулық, АИТВ -инфекциясының және жыныстық жолмен берілетін инфекциялардың (ЖЖБИ) таралу мәселелерімен тығыз байланысты.

2018 жылы 15-19 жас аралығындағы жастардың АИТВ, ЖИТС және ЖЖБИ-ның алдын алу бойынша ақпараттандыру деңгейін зерттеген  ЮНФПА қорытындысына көз салсақ:

- жастардың 91% -ы АИТВ және ЖИТС туралы жеткілікті түрде хабардар емес,

- респонденттердің 66% -ына қалаусыз жүктіліктің және презервативтерді қолдану арқылы АИТВ / ЖЖБИ инфекциясының алдын алу туралы ақпарат берілмеген,

-Жастардың 65% -ы ЖЖБИ -мен емделу қажеттілігін білмейді,

-ЖЖБИ белгілері бар жастардың 2,6% -ы медициналық мекемелерде емделу үшін медициналық көмекке жүгінбеген.

Жастардың жыныстық және репродуктивті денсаулық мәселелері бойынша хабардарлығының  төмендігі болашақта денсаулыққа қауіп төндіретін мінез -құлықтың қалыптасуына әкелуі мүмкін, оның салдары ЖЖБИ -мен ауыру жиілігінен байқалады. Оның соңы репродуктивті жастағы халықты АИТВ және бедеулікке ұластырады. Сондықтан жасөспірімдер мен жастардың денсаулығы мен әл-ауқатын қамтамасыз ету үшін мыналар қажет:

- білім беру ұйымдарына моральдық -жыныстық тәрбиені енгізу арқылы барабар және дұрыс ақпарат беру;

- репродуктивті денсаулық үшін сапалы медициналық қызметтерге қолжетімділікті қамтамасыз ету;

- жыныстық белсенді жастардың контрацептивтерді тегін алуын қамтамасыз ету;

- түрлі ақпараттық -консультациялық іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу, оның ішінде жастарға жыныстық және репродуктивті денсаулықты сақтауға үйрету, қысқа тақырыптық бейнероликтер жасау және оларды байланыс арналары мен әлеуметтік желілер арқылы тарату.

Жастар - халықтың әлеуметтік белсенді бөлігі. Дәл жас кезінде қоғамдағы мінез -құлықтың негізі қаланады. Жастар эмоционалды, әлеуметтік жағынан өте мобильді - оларда әлі де ерекше байланыстар жоқ. Сондықтан бұл АИТВ -ның қауіпті тобы. 2020 жылы Қазақстан Республикасының азаматтары арасында АИТВ инфекциясының 3342 жаңа жағдайы тіркелді, оның ішінде 667 жағдай немесе 20%-ы 14-29 жас аралығындағы жастар.

Оның 5% -ы оқушылар мен студенттер арасында, 37% -ы жұмыс істейтін жастар, 58% -ы еш жерде оқымайтын немесе жұмыс жасамайтын жастар. Олардың ішінде АИТВ -инфекциясы 78% жағдайда жыныстық қатынас арқылы, 19% -ында - инъекциялық есірткі қолдану арқылы парентеральды жолмен болған.

Бүгінгі күні АИТВ-ден  вакцина жоқ, жастарға салауатты өмір салтын ұстану, спортпен шұғылдану, пайдалы іс -шаралар, білім алу қажет, ал АИТВ -ның алдын алу туралы білім олардың табысты, сау болу жоспарларын жүзеге асыруға көмектеседі.