БАЛАЛАРДЫҢ ВИРУСТЫ ГЕПАТИТІ

Ұзақ уақыт бойы бауырдың

жедел жұқпалы ауруын жалғыз

қоздырғыш микроб туындатады деп есептелініп келінді. (бұл ауруды эпидемиялық гепатит, жұқпалы сары ауру, Боткина ауруы деп те атап келді). 60- жылдардың басында екінші қоздырғыш вирус ашылған. 19 ғасырдың 80-ші жылдары С.П. Боткин алғашқы рет сарғаюдың негізінде бауырдың қабынуынан болатынын дәлелдеген, сондықтан бұл ауруды Боткин ауруы деп атайды. 20 ғасырда аурудың қоздырғышы вирус екені дәлелденді. Осы уақытқа дейін вирус «А» таза түрінді бөлініп алынған жоқ, қоздырғыштардың бірнеше түрі – А,В,С,Д,Е вирустары екендіні дәлелденген.

Бұл аурудың екі түрі бар: сывороткалық, инфекциялық. Әр түрдің өзіндік қоздырғыш вирусы бар. Гепатиттің басталуы жедел түрде өтеді: температура 38-39 градусқа дейін көтеріліп, бас айналу, әлсіздік, бас ауру пайда болады, тәбет төмендейді, баланың жүрегі айнып, лоқсиды, құсады. Екі-үш күннен соң баланың жағдайы жақсаруы мүмкін, бірақ тамақ ішуге байланыссыз құсулар болады. Баланың жағдайы жақсарып жазыла бастады деп ойлаған кезіңізде, вирусты гепатитке тән белгілер пайда болады: зәр түсі өзгереді – қоңыр сыра түстес, зәр көбіктенеді, үлкен дәрет ағарады. Баланың бауыры ұлғайып, іші ауырады. Бір күн ішінде көзі, шырышты қабаттары, терісі сарғаяды.Ал, гепатит «Б»-ның басталуы өзгеше өтеді: алғашқыда аздаған температура 37,5-38 болады, бала мазасызданады. 6-7 күні гепатитке тән белгілер пайда болады, сарғаю бір күн ішінде емес, бірте-бірте ұлғаяды.

Ата-аналар баларының осылайша ауыруына кейде мән бермейді, тамақтан ұшынды немесе жай суық тию деп ойлап баланы бірден дәрігерге көрсетпейді, мектепке, балалар бақшасына жібере береді. Бұлай жасауға болмайды! Баланың ауруы өзге балаларға жұғуы мүмкін және баланың өз жағдайы нашарлап кетуі мүмкін, әсіресе, бала жүгіріп, секіріп, дене шынықтырумен айналысатын болса. Себебі, ауырған бауырға тыныштық қажет, ал оған күш түсіру оның жылдам үлкею-

іне және бауырдың қызметінің нашарлауына әкеліп соғады. Іш ауру күшейеді, баланың құсуы көбейеді, басы ауырып, басы айналады, суық тер басады, есінен тануы да мүмкін. Сондықтан, ауырған баланы дереу дәрігерді шақыртып көрсетіңіз.

Көп ата-аналар аурудың сарғаю кезеңінде ғана дәрігерге қаралады. Бірақ біліңіздер вирусты гепатит сарғаюсыз да өтуі мүмкін. Сондықтан баланың кіші, үлкен дәреттерін мұқият қадағалаңыздар. Кейбір балаларда сарғаю да, үлкен-кіші дәреттердің түсі өзгермеуі де мүмкін. Баланың қандай аурумен ауырып тұрғанын маман дәрігер шеше алады. Гепатиттің бұндай түрлері өте қауіпті, ауыр түрде өтіп, көптеген асқынуларға әкеліп соғуы мүмкін.

Жаңа туған нәресте мен бір жасқа толмаған балаларда гепатит ауруы өте ауыр түрінде кездеседі. Баланың сарғаюы байқалмауы да мүмкін, бірақ баланың жаялығында зәр сындырғаннан кейін өткір иісті, қоңыр түсті дақтардың пайда болуы ата-аналарға ой салуы қажет. Бала мазасыз, жылауық болып, емшек ембейді.

Вирусты гепатиттің орташа және ауыр түрлерімен ауырған балаларды ауруханаға жатқызу қажет. Бауырдың қызметі толық қалпына келуі үшін уақыт және белгілі бір жағдайлардың сақталуы қажет. Бала қатаң диета ұстау керек, диетаның бұзылуы бауырдың қызметінің қалпына келуін баяулатады.

Тамақтану мен күн тәртібіне арналған ұсыныстар:

1.Тұздықты сорпалар ішуге болмайды, сүрленген шұжықтар, тәттілер, газды сусындар, кофе, жұмыртқа, маринадталған тағамдар пайдалануға болмайды.

2.Бала күніне 5-6 рет, аздап және жылы күйінде ғана тамақтануы керек.

3.Тамақтанар алыдында 1 сағат бұрын өт жүргізетін шөптер ішу керек.

4.Көп қимылдауға, секіруге, спорт түрлерімен айналысуға шектеу салу керек.

Бауыр қызметі 3-6 ай аралығында қалпына келеді. Өз тұрған жерлеріңізде дәрігердің диспансерлік бақылауында болуыңыз қажет.

Өз жұмыс тәжірибемнен: 2010 жылы 6 вирусты гепатит «А» түрі тіркелді. Ауырған балалар гепатиттің жеңіл түрімен ауырып ешқандай асқынулар болған жоқ. Барлық жанасуда болған балалар дер кезінде есепке алынып, гепатит «А»-ға қарсы егіліп, бақылауда болды. Салауатты өмір салты насихатталынып, мектептерде дәріс оқылынып, аулалар бойынша әңгімелер өткізілінді. Мектептерде тек қана қайнаған су ішіліну керектігі айтылып, әрбір сыныпта қайнаған су құйылатын ыдыстар және қол жуғыштар қойылды. Өз жұмыс тәжірибемде (27 жыл) гепатит ауруының тіркелуі бірінші рет болды.

Тұжырымдама

«А» гепатитінің вирусы негізінен:

1.Жеміс-жидектерді жумай жегенде, ойыншықтарды ауызға алғанда;

2.Қайнамаған су ішкенде жұғуы мүмкін.

Гепатит «В»-ның вирусы адам органиизміне жарақаттар, терідегі және шырышты қабаттардағы жараланулар арқылы тікелей ауру адамның залалданған ойыншықтар, тұрмыстық заттар арқылы енуі мүмкін.

Сывороткалық гепатиттің алдын алу үшін донорларды қатаң тексеру, медициналық жабдықтарды мұқият стерилизациялау, бір рет пайдаланылатын медициналық жабдықтарды пайдалану керек.

Вирусты гепатиттің алдын алу үшін:

1.Су құбырларын тұрақты бақылауда ұстау керек;

2.Қоғамдық тамақтану орындарын, монша-сауналарды, бассейндерді санитарлық тексеруден өткізіп отыру керек;

3.Аулаларда санитарлық-тазалық шараларын өткізу керек;

4.Шыбын-шіркейлермен, тышқандармен күрес жүргізу керек;

5.Жеке бас гигиенасын сақтау қажет, қолды жиі сабындап жуу керек, дәретханаға барған соң міндетті түрде қолды жуу керек.

6.Ауруды ерте анықтап, ауырған адамды оқшаулау керек.