Иман Хелифтің есімі бокс жанкүйелері үшін ғана белгілі болса, қазір ол бүкіл әлемде танымал. Мұның себебі оның жұдырықтасу өнеріндегі нәтижелері емес, Олимпиадада болған халықаралық жанжал болды. Ерлер хромосомасы бар спортшы және оның Париждегі ойындарға баратын жолы туралы толығырақ осы мақаладан оқып, медициналық жағынан түсініктеме берсек.
Алжирлік боксшы Иман Хелиф-Париждегі Олимпиаданың ең жанжалды тұлғаларының бірі. 2023 жылы Халықаралық бокс қауымдастығы оған әйелдер арасындағы жарыстарға қатысуға тыйым салды, өйткені ол бірнеше рет гендерлік сынақтардан өте алмады. IBA-да Халифаның әйелдер арасындағы Олимпиада ойындары-2024 турниріне қатысуы әлі де әділетсіз деп саналады.
STV Араб телеарнасына берген сұхбатында Иман осы Олимпиадада болған кемсіту туралы айтты. Оның пікірінше, мұндай әрекеттер әділетсіз және олимпиадалық рухқа қайшы. Сондай-ақ, спортшы неге сонша сынға лайық екенін түсінбейді.
Олимпиадада Хелиф әйелдер турнирінің жартылай финалына 66 келіге дейінгі салмақ дәрежесінде шықты. Финалдың 1/8 бөлігінде итальяндық Анджела Карини мұрын жарақатына байланысты 46 секундтан кейін Алжирге қарсы жекпе-жектен бас тартты. Жекпе-жектен кейін 25 жастағы әйел бокстан кететінін жариялады. Ширек финалда Иман бірауыздан шешіммен Венгр Анна Хамориді жеңді.
Неліктен Иман әлем чемпионатында дисквалификацияланды?
Хелиф 2018 жылдан бері әйелдер арасындағы бокстан әлем чемпионатында өнер көрсетіп келеді. 2022 жылы ол финалға өтіп, ирландиялық Эми Бродхурстпен алтын үшін шайқасты. Иман жеңіліп қалды, бірақ бәрібір рекорд орнатты: ол әлем кубогының финалына қатысқан алғашқы Алжирлік болды. Спортшы 2020 жылғы Олимпиадаға да қатысты-онда ол ширек финалда басқа ирландиялық Келли Харрингтоннан жеңіліп, медальсыз қалды.
2023 жылы спортшы әлем чемпионатының финалына да шықты, бірақ жекпе-жек басталардан бірнеше сағат бұрын медициналық жарыстан шығарылды. Халықаралық бокс қауымдастығының (IBA) президенті Омар Кремлев не болғанын сәтсіз гендерлік тестпен түсіндірді Хелиф.
«Олардың XY хромосомалары бар екендігі дәлелденді. Мұндай спортшылар жарыстан шығарылды», — деді Кремль Иман мен тағы бір боксшы Лин Ютинге сілтеме жасап.
Халықаралық Олимпиада комитеті (ХОК) Хелифті «тиісті заңды дисквалификация процедурасынсыз IBA-ның кенеттен және ерікті шешімінің құрбаны» деп санады және оны Париж Олимпиадасына жіберді.
Неліктен Иман Халифті ер адам деп санайды?
Иман Халифтің дене құрылымы мен спорттағы жетістіктері кейбір адамдарды оның жынысы туралы күмән тудырды. Олар оның жоғары деңгейдегі физикалық көрсеткіштерін ер адамдық гормондардың әсерімен байланыстыруда. Алайда, бұл тек жалған болжамдар мен негізсіз айыптаулар.
Бұл жанжал кімге тиімді?
Бұл жағдай бірнеше топқа тиімді болуы мүмкін:
- Бәсекелестер: Иман Халифтің спорттағы табыстары оның бәсекелестеріне кері әсерін тигізуі мүмкін. Оның беделін түсіріп, оның жетістіктерін жоққа шығаруға тырысу — олардың мүддесіне сай келеді.
- Медиа: Мұндай даулы тақырыптар әрқашан аудиторияны қызықтырады, сондықтан медиа осы жағдайды пайдаланып, оқырмандар мен көрермендерді тартуға тырысады.
- Жалпы қоғамдағы стереотиптер: Қоғамдағы гендерлік стереотиптер мен дискриминация да осы жағдайдың туындауына себеп болуы мүмкін.
Медициналық тұрғыдан оның тестерімен не дұрыс емес?
Иман Халифке қатысты жасалған медициналық тесттер оның жынысын дәл анықтауға арналмаған. Осындай тесттер кейде дұрыс емес нәтижелер беруі мүмкін, себебі:
- Генетикалық ерекшеліктер: Кейбір адамдарда сирек кездесетін генетикалық ерекшеліктер болуы мүмкін, олар жыныстық даму ерекшеліктерін тудырады. Бұл жағдайларда жынысты анықтау күрделі әрі көпқырлы процесс болуы тиіс.
2. Гормон деңгейлерінің ауытқуы: Адамның денесіндегі гормон деңгейлері әртүрлі болуы мүмкін және бұл оның жынысын анықтауға негіз бола алмайды.
- Медициналық қателіктер: Кейбір медициналық тексерулердің дәлдігі мен сенімділігі төмен болуы мүмкін, бұл дұрыс емес қорытындыларға әкелуі мүмкін.
Қорытынды
Иман Халифтің жағдайы қоғамдағы гендерлік дискриминация мен стереотиптердің айқын көрінісі болып отыр. Медициналық тұрғыдан оның жынысына қатысты жасалған тұжырымдар негізсіз болып табылады. Оның спорттағы жетістіктерін құрметтеу және оған әділ көзқарас таныту қажет.
Иман Халифке қатысты бұл жағдай тек оған ғана емес, жалпы қоғамға да үлкен әсер етеді. Бұл оқиға бізге гендерлік теңдік пен адам құқықтарының маңыздылығын тағы бір рет еске салуда.
Анықтама: Иман Халиф 1999 жылы Алжирде дүниеге келген. Оның ата-анасы қарапайым адамдар болғанымен, олар әрдайым балаларының білім мен спортқа деген қызығушылығын қолдаған. Иманның балалық шағы спорттық жарыстарға қатысумен және белсенді өмір салтын ұстанумен өткен. Бала кезінде Иман әртүрлі спорт түрлерімен айналысып, ақырында боксты таңдайды.
Иман боксқа 12 жасында қызыға бастады. Оның алғашқы бапкері — жергілікті спорт мектебінің жаттықтырушысы болатын. Бапкері Иманның спорттық қабілетін бірден байқап, оны белсенді түрде жаттықтыра бастады.
