Босанғаннан кейінгі кезең – әрбір әйел үшін үлкен физикалық және эмоционалдық өзгерістердің уақыты. Бұл кезеңде ана жаңа рөліне бейімделуге тырысады, ал бұл үдеріс кейде қиындықтармен және психологиялық қысыммен қатар жүруі мүмкін. Акушерлер босанғаннан кейінгі алғашқы күндері аналарға тек физикалық қолдау көрсетіп қана қоймай, олардың эмоционалдық күйін де қадағалап, қажетті психологиялық көмек пен кеңестер ұсынады. Бұл мақалада акушерлердің босанғаннан кейінгі алғашқы күндерде әйелдерге қалай көмектесетіні және стрессті жеңуге қатысты ұсынымдары қарастырылады.
- Босанғаннан кейінгі психологиялық күй: неге назар аудару керек?
Босанғаннан кейін әйелдің эмоционалдық жағдайы тұрақсыз болуы мүмкін. Гормоналдық өзгерістер, физикалық шаршау және нәрестенің күтіміне байланысты жаңа міндеттер әйелдің психикасына әсер етеді. Көптеген әйелдер босанғаннан кейінгі кезеңде стресске немесе күйзеліске тап болуы мүмкін, ал кейбір жағдайларда босанғаннан кейінгі депрессияның белгілері пайда болуы мүмкін.
Негізгі психологиялық қиындықтар:
Көңіл-күйдің жиі өзгеруі: Гормоналдық ауытқулар әйелдің көңіл-күйіне әсер етіп, тұрақсыздық тудыруы мүмкін.
Тәуелсіздікті жоғалту сезімі: Ана рөліне бейімделу кезінде кейбір әйелдер өздерінің тәуелсіздігін жоғалтқандай сезінеді.
Ұйқының жетіспеушілігі: Түнгі ұйқының бұзылуы эмоционалдық тұрақтылыққа кері әсер етуі мүмкін.
Өзін-өзі бағалаудың төмендеуі: Ана рөліне деген күмән және өзіне деген сенімсіздік сезімі жиі пайда болады.
- Акушердің рөлі: әйелді қолдау және бағыт беру
Акушерлер босанғаннан кейінгі алғашқы күндері әйелдерге үлкен эмоционалдық қолдау көрсетеді. Олар әйелдің психологиялық күйін бақылап, оған ана рөліне бейімделуге көмектеседі.
2.1. Ашық әңгімелесу және қолдау көрсету
Акушерлер әйелдерге ашық әңгімелесуге мүмкіндік береді, бұл олардың сезімдері мен алаңдаушылықтарын бөлісуге көмектеседі. Көбінесе, әйелдер өздерін жалғыз сезінеді, сондықтан акушерлер оларды қолдап, олардың бұл күйзелістен өтуіне көмектеседі.
Эмоционалдық жағдайды бақылау: Акушерлер ананың эмоционалдық күйін мұқият бақылап, қандай да бір жағымсыз өзгерістерді байқаса, олармен жұмыс жасайды немесе мамандарға жібереді.
Өзін-өзі бағалауды нығайту: Акушерлер анаға оның баласына ең жақсы күтім көрсетіп жатқанын және ананың рөліне бейімделуінің қалыпты процесс екенін түсіндіреді. Олар әйелдерге сенімсіздікті жеңуге көмектеседі.
2.2. Туыстар мен серіктестерді қолдау көрсетуге тарту
Акушерлер босанғаннан кейінгі кезеңде әйелге жақын туыстардың, әсіресе, серіктестің қолдауының маңызын түсіндіреді. Отбасылық қолдау ананың эмоционалдық күйін жақсартуға және оның жаңа жағдайға бейімделуін жеңілдетуге көмектеседі.
Әке мен серіктестің рөлі: Акушерлер серіктестерге әйелге эмоционалдық қолдау көрсетіп, нәресте күтіміне белсенді араласуға кеңес береді. Серіктес қолдауы әйелдің өз күшіне деген сенімін арттырады.
Туыстардың көмегі: Туыстардың және жақын достардың ананы қолдауы оның стресс деңгейін төмендетіп, демалуға мүмкіндік береді.
- Стресті жеңу және тынығу
Босанғаннан кейінгі кезеңде әйелдерге дұрыс демалу және стрессті басқару маңызды. Акушерлер аналарға демалудың, ұйқының және стрессті азайтудың бірнеше әдісін ұсынады.
3.1. Демалу мен ұйқының маңызы
Босанғаннан кейінгі кезеңде ұйқы мен демалыс әйелдің физикалық және психологиялық қалпына келуі үшін өте маңызды. Акушерлер әйелдерге мүмкіндігінше жиі демалып, нәресте ұйықтағанда өздері де тынығуға кеңес береді.
Ұйқының жетіспеушілігін азайту: Әйелдерге өздерінің физикалық және эмоционалдық жағдайын жақсарту үшін жеткілікті ұйықтауды ұсынады. Бұл үшін серіктестен немесе туыстардан көмек сұрау ұсынылады.
3.2. Демалуға арналған жаттығулар
Акушерлер аналарға релаксация әдістерін үйретуі мүмкін. Мысалы, тыныс алу жаттығулары немесе медитация стресс деңгейін төмендетіп, тыныштық орнатуға көмектеседі.
Тыныс алу жаттығулары: Терең тыныс алу және тыныс алуды баяулату психологиялық қысымды төмендетуге көмектеседі.
Йога немесе жеңіл созылу: Босанғаннан кейінгі кезеңде әйелдерге жеңіл физикалық белсенділік пен йога ұсынылады, өйткені бұл олардың жалпы жағдайын жақсартады.
- Әйелдерге өзін-өзі күтуге үйрету
Акушерлер босанғаннан кейін әйелдерге өз денсаулығына көңіл бөлу маңызды екенін түсіндіреді. Акушердің міндеті – әйелдің психологиялық және физикалық денсаулығын бақылау ғана емес, оны өзіне қамқорлық жасауға бағыттау.
Өзін-өзі күтуге уақыт бөлу: Аналарға өз қажеттіліктерін назардан тыс қалдырмай, оларға уақыт бөлу маңызды. Акушерлер әйелдерге күнделікті күтім жасауға, хобби немесе жай ғана тынығуға уақыт табуға кеңес береді.
Дұрыс тамақтану және сұйықтық ішу: Тамақтану мен гидратация ананың жалпы денсаулығына әсер етеді, сондықтан акушерлер аналарға теңгерімді диета ұстануға кеңес береді.
- Босанғаннан кейінгі депрессия белгілерін тану
Кейбір әйелдерде босанғаннан кейінгі депрессия пайда болуы мүмкін. Бұл күй әдеттегі стресстен гөрі ауыр және ұзаққа созылады, сондықтан акушерлер бұл белгілерді ерте анықтап, тиісті көмек көрсетуге жауапты.
Босанғаннан кейінгі депрессияның белгілері:
- Үнемі қайғыру, жабырқау сезімі;
- Баламен байланыс орнатудағы қиындықтар;
- Көңіл-күйдің тұрақты түрде төмен болуы;
- Тітіркену немесе ашушаңдық;
- Ұйқының бұзылуы және қатты шаршау;
- Кінәлілік немесе өзін-өзі бағалаудың төмендеуі.
Акушерлер әйелдерде осы белгілерді байқаса, оларды психотерапевттер немесе психологтар сияқты мамандарға жібереді және бұл жағдайда дереу көмек көрсетілуі маңызды екенін түсіндіреді.
Қорытынды
Босанғаннан кейінгі кезең – әйел үшін эмоционалдық тұрғыдан қиын әрі маңызды уақыт. Акушерлердің рөлі аналарға тек медициналық көмек көрсетумен шектелмейді, олар әйелдің психологиялық әл-ауқатын жақсартуға да көмектеседі. Ашық әңгімелесу, қолдау көрсету, демалуды ұйымдастыру және отбасылық қолдауды ынталандыру – акушерлер ұсынатын маңызды ұсыныстардың бір бөлігі. Бұл шаралар әйелдерге ана рөліне бейімделуге және босанғаннан кейінгі кезеңдегі стрессті жеңуге мүмкіндік береді
Авторы: Есембаев Жанар Мажиновна, старшая акушерка послеродовое отделение
Апетова Ардак Кимурановна, акушерка послеродовое отделение
ГКП на ПХВ Областной перинатальный центр г. Талдыкорган
