ШЖҚ «Облыстық кардиологиялық орталық» МКК жансақтау бөлімінің медбикелері
Нурпейсова Нурия Кадыровна, Бейсекенова Канагат Сейткеновна
кардиология бөлімінің медбикесі Утегенова Сая Акжолтаевна
Жүрекшелердің фибрилляциясы (AF) немесе жүрекшелердің фибрилляциясы (көптеген дәрігерлер оны әлі де осылай атайды) — ең көп тараған ырғақ бұзылыстарының бірі. Бұл жастарға қарағанда егде жастағы адамдарда жиі кездеседі. Неліктен бұл пайда болатынын — жүрекшелердің фибрилляциясының себептерін — және адамдар үшін қаншалықты қауіпті болуы мүмкін екенін бірге анықтайық.
Адамның жүрегінде жиырылып, жүректің қанды айдау үшін насос қызметін атқаруын қамтамасыз ететін бұлшықет жасушалары (миокард) ғана емес, сонымен қатар электр тогын тудырып, оны миокардқа өткізетін арнайы жасушалар да бар. Бұл арнайы жасушалар жүректің өткізгіштік жүйесін құрайды, ол арқылы электрлік импульс жүреді.
Сау жүректе жүректің жиырылуын ынталандыратын электрлік импульс оң жақ атриумда, синус түйінінде пайда болады. Сондықтан қалыпты жүрек ырғағы синусты ырғақ деп аталады. Синус түйінінен импульс жүрекшелердегі өткізгіш жүйенің талшықтары арқылы таралып, олардың жиырылуын тудырады. Қан жүректің қарыншаларына ашық митральды және трикуспидті қақпақшалар арқылы айдалады
Оның шоғыры бойымен қозғала отырып, импульс қарыншалардың жиырылуына және қанның аорта мен өкпе артериясына шығарылуына әкеледі.
Сау жүректе импульстің қалыптасуы тұрақты аралықта, минутына 60-тан 90 ретке дейін жүреді.
Әртүрлі жағдайларда бір адамның импульсі минутына 60 (мысалы, тыныштық және тыныштық жағдайында) және 90 (дене белсенділігі, қозу кезінде) болуы мүмкін. Жүрек соғу жиілігін өзгерту арқылы сау жүрек дененің өзгеретін оттегі қажеттіліктеріне бейімделеді.
Жүрекшелердің фибрилляциясы дегеніміз не?
Жүрекшелердің фибрилляциясымен (жүрекшелердің фибрилляциясы) электрлік импульс «үйлесімді» жиырылуының орнына жүрекшелер арқылы хаотикалық түрде қозғалады, жүрекшелер дірілдейді және «жыпылықтайды».
Жүрекшелердің бұлшықет талшықтары әртүрлі уақытта жиырылатындықтан, қанның қарыншаларға бір реттік жиырылуы және ағуы болмайды. Жүрекшелер ретсіз ғана емес, сонымен қатар өте жиі жиырыла бастайтындықтан, атриовентрикулярлық түйін барлық жиырылулардың қарыншаларға жетуіне мүмкіндік бермейді және тең уақыт кезеңі сақталмайды.
Сондықтан, импульсті санауға тырысқанда, соғулар арасындағы интервалдар әртүрлі болады және импульс «біркелкі емес» болады. Сондай-ақ, импульс толтыруда басқаша болғанын ескеріңіз — бір жиырылу күштірек, ал екіншісі саусақтардың астынан әрең анықталады. Бұл құбылыстың себебі — жүректің ұйымдастырылмаған жұмысы. Кейбір қарыншалардың жиырылуы қанға толып үлгерген кезде пайда болады, ал кейбіреулері қарыншалар бос кезде, «бос күйде» пайда болады.
Жүрекшелердің фибрилляциясы (атриальды фибрилляция) пароксизмальды немесе созылмалы болуы мүмкін. Егер аритмияның шабуылдары (пароксизмдер) ұзаққа созылмаса (бірнеше минуттан 7 күнге дейін) және қалыпты ырғақ өздігінен қалпына келсе, жүрекшелердің фибрилляциясының бұл түрі пароксизмальды деп аталады.
Жүрекшелердің фибрилляциясы денсаулыққа қауіпті болуы мүмкін бе?
Жүрекшелердің фибрилляциясы (атриальды фибрилляция) көп жағдайда сіздің өміріңізге тікелей қауіп төндірмейді, өйткені ол қарыншалық тахикардиямен, қарыншалық фибрилляциямен болады. Көбінесе атриальды фибрилляция жүрек жеткіліксіздігінің жедел дамуына әсер етеді, адамның өмір сүру сапасын төмендетеді.
Дегенмен, белгілі бір жағдайларда жүрекшелердің фибрилляциясы бар науқастар тәуекелге ұшырайды. Жүрекшелердің бұлшықет талшықтарының ретсіз жиырылуы қанның жүрекшелерден қарыншаларға бір мезгілде толық босатылуының орнына жүрекшелерде қанның тоқырауына әкеліп соғады.
Қан ұйығыштарының (тромбтардың) пайда болуы үшін жағдайлар туындайды, олар кейде қан ағынымен қарыншаларға және одан әрі жүйелі айналымға ауысады.
Қан ұйығыштарының пайда болуы үшін ең қолайлы жағдайлар жүрекшелер фибрилляциясының созылмалы (тұрақты) түрінде немесе пароксизмальды жүрекшелер фибрилляциясы 2 күннен астам жалғасқан жағдайда жасалады. Сонымен қатар, AF (жүрекшелердің фибрилляциясы) жүрек жеткіліксіздігі мен коронарлық артерия ауруларының пайда болуына және дамуына ықпал етеді.
Жүрек ырғағы бұзылған науқастарда өмір сүру сапасы айтарлықтай төмендейді: кез келген сәтте пайда болатын аритмияның тұрақты қаупі, медициналық көмектің қолжетімділігіне толық тәуелділік.
