Әйелдің босанғаннан кейінгі жағдайын бағалау — босанғаннан кейінгі күтімнің маңызды кезеңі. Бұл кезеңде әйелдің денсаулығына әсер ететін мүмкін болатын асқынуларды уақытында анықтап, тиісті көмек көрсетіледі. Босанғаннан кейінгі кезеңде әйелдің ағзасы бірқатар физиологиялық өзгерістерге ұшырайды, сондықтан медициналық қызметкерлер босанғаннан кейінгі жағдайды мұқият бақылауы қажет.
Босанғаннан кейінгі әйелдің жағдайын бағалаудың негізгі аспектілері
- Жалпы жағдайы және өмірлік көрсеткіштерін бақылау
Алғашқы назар аударылатын нәрсе — әйелдің жалпы жағдайы. Оның шаршау деңгейі, ауырсыну немесе жайсыздық сезімі тексеріледі.
Медициналық қызметкерлер мына өмірлік көрсеткіштерді үнемі бақылайды:
Пульс: Пульс жиілігінің өзгеруі (тахикардия немесе брадикардия) байқалуы мүмкін.
Артериялық қысым: Қан қысымының төмендеуі немесе жоғарылауы мүмкін асқынулардың, мысалы, қан кетудің немесе преэклампсияның белгісі болуы мүмкін.
Дене қызуы: Дене қызуының көтерілуі инфекцияның белгісі болуы мүмкін.
- Жатырдың тонусы және босанғаннан кейінгі бөліністер (лохия)
Жатырдың жиырылуы: Босанғаннан кейінгі алғашқы сағаттарда жатырдың қалай жиырылып жатқанына назар аударылады. Жатырдың жеткіліксіз жиырылуы қан кетуге әкелуі мүмкін.
Лохия: Босанғаннан кейінгі бөліністер (лохия) — қалыпты құбылыс, бірақ олардың мөлшері, түсі және иісі бақылануы керек. Егер бөліністер тым көп болса немесе жағымсыз иіс шықса, бұл қан кету немесе инфекция белгісі болуы мүмкін.
- Қан жоғалтуды бақылау
Босанғаннан кейінгі алғашқы сағаттар мен күндерде қан жоғалтудың мөлшерін бақылау маңызды. Артық қан жоғалту (босанғаннан кейінгі қан кету) — бұл шұғыл араласуды қажет ететін аса қауіпті асқыну.
- Промежинаның және тігістердің жағдайы
Егер босану кезінде эпизиотомия (промежинаны тілу) жасалса немесе жыртылулар болса, тігістердің жағдайы тексеріледі. Инфекцияның немесе қабынудың белгілерін анықтау үшін ара-тұра шолып тұру қажет.
Әйелдерге промежина гигиенасын сақтап, тігістерді күту бойынша нұсқаулар беріледі.
- Зәр шығару және ішек қызметін бақылау
Босанғаннан кейін әйелдің зәр шығару және ішек қызметінің қалыпты екендігі тексеріледі. Кейде әйелдер зәр шығару кезінде қиындықтар сезінуі мүмкін.
Егер әйел алғашқы бірнеше сағат ішінде өздігінен зәр шығара алмаса, катетеризация қажет болуы мүмкін.
Сондай-ақ, ішектің қызметін бақылау керек, себебі босанғаннан кейін іш қату жиі кездеседі.
- Ауырсыну және жайсыздық сезімі
Промежинадағы ауырсыну, жатырдың жиырылуынан туындаған жайсыздық, сондай-ақ басқа да ауырсыну түрлері, мысалы, сүт безіндегі ауырсыну (лактостаз, жарықтар) тексеріледі.
Медициналық қызметкерлер ауырсынуды жеңілдету үшін қажетті дәрілерді немесе жергілікті анестетиктерді тағайындайды.
- Психоэмоционалды жағдайы
Әйелдің психоэмоционалды жағдайы да бағалауды қажет етеді. Босанғаннан кейінгі депрессия немесе алаңдаушылық — көптеген әйелдерге тән жағдай.
Медициналық қызметкерлер әйелдің көңіл-күйіне, баласына деген қатынасына назар аударуы керек. Егер депрессия немесе басқа да психологиялық мәселелер белгілері байқалса, оларға уақытылы көмек көрсету қажет.
- Емізу
Босанғаннан кейінгі күтімнің маңызды бөлігі — емізуді қолдау. Дұрыс емізу техникасы, сүт бездері мен емізік жағдайы тексеріледі. Медициналық қызметкерлер әйелдерге емізу процесін дұрыс ұйымдастыруға көмектеседі және кеңестер береді.
Егер лактостаз немесе жарықтар сияқты проблемалар туындаса, оларды шешу бойынша шаралар ұсынылады.
- Жаңа туған нәрестені күту бойынша кеңес беру
Медициналық қызметкерлер әйелдерге нәрестені күту, оның гигиенасы, тамақтандыру және баланың жағдайын бақылау туралы кеңес береді. Әсіресе, бірінші рет босанған әйелдер үшін бұл өте маңызды.
Асқынулардың белгілері
Босанғаннан кейінгі қан кету (геморрагия): Егер әйел кенеттен әлсіздік, бас айналу, тез жүрек соғысын немесе қатты қан кетуді сезінсе, бұл жедел араласуды қажет ететін ауыр жағдай.
Инфекциялар: Дене қызуының жоғарылауы, қалтырау, жатырдан немесе тігіс орнынан іріңді бөліністер инфекцияның белгілері болуы мүмкін.
Тромбоэмболия: Аяқтардағы ауырсыну немесе ісіну, әсіресе бір аяқта, тромбоздың белгісі болуы мүмкін, бұл да шұғыл медициналық көмекті қажет етеді.
Босанғаннан кейінгі күтім
- Гигиена: Әйелдерге жыныс мүшелерінің және промежинаның гигиенасын сақтау қажет, бұл инфекцияның алдын алуға көмектеседі. Жылы сумен үнемі жуу және төсемелерді әр 2-3 сағат сайын ауыстырып отыру ұсынылады.
- Тамақтану және қалпына келу: Босанғаннан кейінгі қалпына келтіру үшін дұрыс және теңгерімді тамақтану маңызды. Тамақтану рационына темірге, ақуызға және дәрумендерге бай тағамдар қосылуы керек.
- Физикалық белсенділік: Босанғаннан кейін әйелдерге біртіндеп физикалық белсенділікті қалпына келтіру ұсынылады. Алғашқы күндерде жеңіл серуендеу пайдалы, бірақ ауыр жүк көтеруден және қарқынды физикалық жаттығулардан аулақ болу керек.
- Эмоционалдық қолдау: Туыстары мен медициналық қызметкерлер әйелге психологиялық қолдау көрсетуі керек. Босанғаннан кейін әйелдер гормоналды өзгерістерге байланысты эмоциялық қиындықтармен бетпе-бет келеді, сондықтан уақытылы көмек пен қолдау маңызды.
Қорытынды
Босанғаннан кейінгі әйелдің жағдайын бағалау — бұл физикалық және психоэмоционалдық денсаулықты қамтитын күрделі процесс. Тұрақты бақылау және күтім асқынулардың алдын алуға және әйелдің тезірек қалпына келуіне көмектеседі. Медициналық қызметкерлер әйелдің жағдайын үнемі қадағалап, оған қажетті көмек пен қолдау көрсетуі керек.
Авторы: Нургалиева Асель Сайрамбековна, медсестра отделение реанимации
Алтынай Нуртаевна, медсестра отделение реанимации
Семенова Оксана Валерьевна, медсестра отделение реанимации
ГКП на ПХВ » Областной перинатальный центр»
