Медицина – адамзаттың өмір сүру ұзақтығы мен сапасын айқындайтын маңызды сала. Ғасырлар бойы медицина ғылымына үлес қосқан ұлы дәрігерлер көптеген жаңалықтар ашып, емдеу әдістерін жетілдірді. Бұл мақалада адамзат тарихында медицинаға ең үлкен үлес қосқан дәрігерлер туралы айтамыз.
1. Гиппократ (б.з.д. 460–370 жж.) – ғылыми медицинаның негізін қалаушы
Гиппократты «медицинаның атасы» деп атайды. Ол ауруларды табиғи құбылыс ретінде қарастырып, олардың себептерін ғылыми негізде түсіндірді. Сонымен қатар, дәрігерлердің этикалық қағидаларын бекіткен «Гиппократ анты» әлі күнге дейін медицинада маңызды орын алады.
2. Әбу Әли ибн Сина (Авиценна) (980–1037 жж.) – «Дәрігерлік ғылым канонының» авторы
Орта ғасырдағы ең ірі ғалымдардың бірі Авиценна «Дәрігерлік ғылым каноны» еңбегін жазып, медицинада жүйелі білім қалыптастырды. Бұл еңбек Еуропа мен Шығыстың медициналық оқу орындарында бірнеше ғасыр бойы негізгі оқулық ретінде қолданылды.
3. Андреас Везалий (1514–1564 жж.) – анатомияны реформалаушы
Бельгиялық ғалым Андреас Везалий адам ағзасын зерттеп, оның құрылымын дәл сипаттаған «Адам денесінің құрылысы» атты еңбегін жазды. Бұл жұмыс хирургия мен медицинадағы көптеген жаңалықтардың негізін қалады.
4. Луи Пастер (1822–1895 жж.) – микробиологияның негізін қалаушы
Француз ғалымы Луи Пастер бактериялар ауруларды тудыратынын дәлелдеп, пастерлеу әдісін ойлап тапты. Сонымен қатар, ол құтыру мен сібір жарасына қарсы вакциналарды жасап, инфекциялық аурулармен күреске үлкен үлес қосты.
5. Джозеф Листер (1827–1912 жж.) – антисептика жүйесін жасаушы
Ағылшын хирургі Джозеф Листер алғаш рет антисептика әдісін қолданды. Ол операция кезінде карбол қышқылын пайдаланып, инфекциялардың алдын алды. Бұл жаңалық хирургиядағы өлім-жітім көрсеткішін айтарлықтай төмендетті.
6. Роберт Кох (1843–1910 жж.) – бактериялогия ғылымының атасы
Неміс ғалымы Роберт Кох туберкулез, тырысқақ және сібір жарасының қоздырғыштарын тапты. Оның әдістері инфекциялық ауруларды зерттеу мен диагностикалаудың негізін қалады.
7. Уильям Ослер (1849–1919 жж.) – медициналық білім беруді жаңартушы
Канадалық дәрігер Уильям Ослер медициналық білім беру жүйесіне клиникалық тәжірибені енгізді. Ол «Медицинаның принциптері мен практикасы» атты еңбегі арқылы бүкіл әлемде дәрігерлерді оқыту жүйесін өзгертті.
8. Александр Флеминг (1881–1955 жж.) – антибиотиктердің ашушысы
Шотландиялық ғалым Александр Флеминг 1928 жылы пенициллин антибиотигін ашты. Бұл жаңалық бактериялық инфекцияларды емдеуге мүмкіндік беріп, миллиондаған адамның өмірін сақтап қалды.
9. Кристиан Барнард (1922–2001 жж.) – жүрек трансплантациясының пионері
Оңтүстік Африкалық хирург Кристиан Барнард 1967 жылы әлемдегі алғашқы жүрек трансплантациясын сәтті жасады. Бұл операция кардиохирургияда жаңа дәуірдің басталуына себеп болды.
10. Пол Лотербур және Питер Мэнсфилд – МРТ технологиясын жасаушылар
Бұл ғалымдар магниттік-резонанстық томография (МРТ) әдісін жасап, диагностикада революция жасады. Бұл технология ми, жүрек және басқа да мүшелердегі патологияларды ерте анықтауға мүмкіндік берді.
Қорытынды
Тарихтағы осы дәрігерлердің жаңалықтары қазіргі заманғы медицинаның негізін қалады. Олардың еңбектері мен жаңалықтары әлі де адамзат денсаулығын сақтау мен жақсарту саласында үлкен рөл атқарады. Ғылым мен медицинаның дамуы жалғасып жатқандықтан, болашақта да жаңа есімдер медицина әлемінде өз ізін қалдыратыны сөзсіз.
