Авторлар: Есимбекова Гульнар Абутаевна — Есболған Жайсанбаев орта мектебінің мейіргері
Каймолдина Майра Есимбаевна— жалпы практика мейіргері
Курмангалиева Сара Орынбаевна— емшара бөлмесінің мейіргері
Жетісу облысы әкімдігінің “Жетісу облысы Денсаулық Сақтау Басқармасы
“ ШЖҚ “Ақсу аудандық орталық ауруханасы” МКК Қапал ауылдық ауруханасы
Медицинада дәрілік заттарды енгізудің ең жиі қолданылатын әдістерінің бірі – тамыр ішілік (в/в) және бұлшық етке (в/м) инъекциялар. Бұл әдістердің дұрыс орындалуы науқастың қауіпсіздігі мен емнің тиімділігін қамтамасыз етеді. Инъекцияларды орындау кезінде асептика және антисептика ережелерін сақтау, дұрыс техника қолдану және науқастың жай-күйін бақылау аса маңызды.
- Тамыр ішілік (в/в) инъекция салу ережелері
Тамыр ішілік инъекция – дәрілік заттарды тікелей қан айналымына енгізудің тиімді әдісі. Бұл әдіс шұғыл жағдайларда немесе ұзақ мерзімді ем жүргізу үшін қолданылады.
1.1. Тамыр ішілік инъекция жүргізу үшін қажетті құралдар
Бір реттік стерильді шприц (көлемі тағайындалған дәрілік затқа сәйкес);
Стерильді инелер (18-22G);
Антисептикалық ерітінді (спирт, хлоргексидин, йод);
Медициналық қолғаптар;
Жгут (турникет);
Стерильді мақта немесе дәкелік салфетка;
Лейкопластырь (қажет болған жағдайда);
Дәрілік зат.
1.2. Тамыр ішілік инъекция жасау алгоритмі
Қолды антисептикалық ерітіндімен өңдеу және стерильді қолғап кию.
Науқасты ыңғайлы орналастыру, оның жай-күйін бақылау.
Инъекция орнын анықтау (ең жиі қолданылатын тамырлар – шынтақ венасы, қолдың сыртқы беті, алақан веналары).
Жгутты иықтан жоғары байлап, науқастан жұдырығын бірнеше рет ашып-жұмуды сұрау.
Тамырды саусақпен анықтап, инъекция орнын антисептикпен өңдеу.
Инені 15°-45° бұрышпен тамырға енгізу және қанның кері ағысын тексеру (шприцке қан түсуі керек).
Дәріні баяу енгізу.
Инені абайлап шығару және инъекция орнын стерильді мақтамен басу.
Науқастың жағдайын бақылау (аллергиялық реакциялар немесе асқынулар болмауын қадағалау).
- Бұлшық етке (в/м) инъекция салу ережелері
Бұлшық етке инъекция – препаратты бұлшық ет қабатына енгізу әдісі. Бұл әдіс баяу сіңетін дәрілерді енгізуде және ауырсынуды азайтатын терапия үшін қолданылады.
2.1. Бұлшық етке инъекция жүргізу үшін қажетті құралдар
Бір реттік стерильді шприц (2-5 мл);
Ұзын стерильді инелер (21-23G);
Антисептикалық ерітінді (спирт, хлоргексидин);
Медициналық қолғаптар;
Стерильді мақта немесе дәкелік салфетка;
Лейкопластырь (қажет болған жағдайда);
Дәрілік зат.
2.2. Бұлшық етке инъекция жасау алгоритмі
Қолды антисептикпен өңдеу және стерильді қолғап кию.
Науқасты ыңғайлы орналастыру (жатқызып немесе тұрғызып).
Инъекция орнын таңдау (ең жиі қолданылатын аймақтар – санның сыртқы бөлігі, бөксе бұлшықеті, иық бұлшықеті).
Инъекция орнын антисептикпен өңдеу.
Инені 90° бұрышпен бұлшық етке терең енгізу (2/3 бөлігі енгенше).
Дәрілік затты баяу енгізу.
Инені шығарып, инъекция орнын стерильді мақтамен басу.
Науқастың жағдайын бақылау.
- Инъекциядан кейінгі ықтимал асқынулар және алдын алу шаралары
Инъекциядан кейінгі асқынулардың алдын алу үшін қауіпсіздік шараларын сақтау қажет. Кездесетін негізгі асқынулар:
Гематома – қан тамырын зақымдаудан туындайды. Жылы компресс қолдану ұсынылады.
Инфильтрат – дұрыс енгізілмеген инъекциядан кейінгі тіндердің қабынуы. Стерильді жағдайды сақтау және дәріні дұрыс енгізу маңызды.
Абсцесс – бактериялық инфекциядан туындайды. Асептика талаптарын орындау қажет.
Анафилактикалық шок – аллергиялық реакция. Алдын ала аллерготест жүргізу және шұғыл көмек көрсету құралдарын дайындау маңызды.
- Қорытынды
Тамыр ішілік және бұлшық етке инъекция жасау – медициналық қызметкерлерден жоғары дәлдікті, стерильділікті және пациенттің жағдайына мұқият назар аударуды талап ететін процедуралар. Дәрілік заттарды енгізу ережелерін қатаң сақтау, асептика мен антисептика талаптарын орындау – инъекциядан кейінгі асқынулардың алдын алудың негізгі кепілі. Барлық медициналық мамандар бұл ережелерді толық меңгеруі және тәжірибеде қолдануы тиіс.
