Авторы: Орманова Алмагүл Рысқұлбекқызы – емхана бөлімінің аға мейірбикесі, ШЖҚ «Райымбек аудандық ауруханасы» КМК
Абуталипова Эльмира Ясыновна – жалпы тәжірибелі мейірбике, Сүмбе дәрігерлік амбулаториясы, ШЖҚ «Райымбек аудандық ауруханасы» КМК
Конаева Гулбану Узаковна, Сумбе дәрігерлік амбулаториясы жалпы тәжірибелі мейірбике, ШЖҚ «Райымбек аудандық ауруханасы» КМК
Кіріспе
Созылмалы аурулар – ұзақ уақытқа созылатын, қайталануға бейім, адамның өмір сүру сапасын төмендететін және тұрақты бақылауды қажет ететін аурулар тобы.
Бүгінде жүрек-қан тамырлары аурулары, қант диабеті, демікпе, өкпе аурулары, буын және тірек-қимыл жүйесі аурулары кең таралған созылмалы патологиялар қатарына жатады.
Осындай науқастармен үздіксіз, жүйелі және жан-жақты жұмыс жүргізуде мейірбикенің рөлі айрықша маңызға ие.
Созылмалы аурулармен жұмыс істеудің ерекшелігі
Созылмалы сырқаттар жиі асқынуларға, жұмысқа қабілеттіліктің төмендеуіне және психоэмоционалдық күйзелістерге әкелуі мүмкін.
Сондықтан медициналық көмек тек симптомдарды емдеумен шектелмей, науқастың күнделікті өмір сүру жағдайын, өзін-өзі басқару дағдысын, диета мен дәрілік режимге бейімділігін ескеріп, ұзақ мерзімді бақылауды қамтуы тиіс.
Мейірбикелік бақылаудың негізгі бағыттары
- Науқастың жағдайын жүйелі бақылау
Қан қысымын, пульс, дене температурасы, қандағы қант деңгейін, дене салмағын бақылау
Симптомдардың өзгеруін анықтау
Дәрілік терапияның тиімділігін бағалау
- Дәрілік терапияға бейімділікті бақылау
Дәрілерді уақытында және дұрыс қабылдауын тексеру
Жағымсыз әсерлердің туындауын бақылау
Дәрілер арасындағы өзара әрекеттестікті түсіндіру
- Өзін-өзі күтуге үйрету және мотивация
Науқасты дұрыс тамақтану, дене белсенділігі, күн тәртібі, дем алу тәсілдері бойынша ақпараттандыру
Психологиялық қолдау көрсету
Қайталама профилактикаға бағытталған кеңес беру
- Асқынулардың алдын алу
Ерте белгілерді тану және уақытылы дәрігерге жолдау
Вакцинация, диспансерлік бақылауды ұйымдастыру
Жағдай ушыққан кезде алғашқы көмек көрсету
Мейірбикенің кәсіби рөлі
Мейірбике – созылмалы ауруы бар науқаспен ұзақ мерзімді серіктестік орнататын, онымен күнделікті байланыста болатын негізгі медициналық тұлға.
Оның міндеттері:
Жеке күтім жоспарын құру және жүргізу
Пациенттің өмір салтын ескере отырып, нақты кеңестер беру
Эмпатия мен сенім арқылы науқастың мотивациясын күшейту
Пациент пен туыстарының сұрақтарына түсінікті түрде жауап беру
Дәрігермен байланыс орнату, қажет жағдайда дер кезінде хабарлау
Практикалық мысалдар
Артериялық гипертензиясы бар науқасқа:
Қан қысымын күнделікті бақылау, тұзды шектеу, дәріні уақытында қабылдау туралы кеңес беру.
Қант диабеті бар науқасқа:
Қан глюкозасын бақылау, инсулин енгізу техникасын көрсету, аяқ күтімі және диета бойынша ақпарат беру.
Созылмалы бронхиті бар науқасқа:
Тыныс алу жаттығулары, ингаляция техникасы, темекі шегуден бас тарту бойынша кеңес беру.
Қорытынды
Созылмалы аурулары бар науқастармен жүргізілетін мейірбикелік бақылау – бұл жай бақылау емес, бұл – үздіксіз, кәсіби, жекелеген қолдауға негізделген ұзақ мерзімді күтім.
Мейірбике науқастың медициналық серігі бола отырып, оның өмір сапасын жақсартуға, аурудың асқынуын болдырмауға және белсенді өмір салтын ұстануына ықпал етеді.
Мейірбикенің біліктілігі мен жанашыр көзқарасы – созылмалы аурулармен күрестегі маңызды фактор.
