Кіріспе
Ерте кезеңдегі сүт безі қатерлі ісігі – бұл ісік әлі сүт безінен шықпай, қолтық астындағы лимфа түйіндеріне таралмаған жағдай. Кез келген қатерлі ісік диагнозында аурудың ерте анықталғаны маңызды, өйткені оны бастапқы кезеңде емдеу оңайырақ. Бірақ сүт безі қатерлі ісігінің “ерте кезеңі” деп нені атаймыз?
Бұл ауру үш негізгі кезеңге бөлінеді: 0-саты, 1-саты және 2-саты. Хирургиялық отадан кейін дәрігерлер ісіктің көлемін, орналасуын, лимфа түйіндеріне таралғанын немесе таралмағанын, сондай-ақ ісіктің алғашқы ошағынан тыс жерге таралғанын анықтау арқылы диагноз қояды.
⸻
0-саты: ең ерте кезең
0-саты – сүт безі қатерлі ісігінің ең алғашқы кезеңі, ол тек сүт безіндегі сүт жолдары немесе үлпектер ішінде орналасады. Дәрігерлер бұл кезеңді “карцинома in situ” деп те атайды.
Ductal carcinoma in situ (DCIS) – 0-саты
Бұл сүт безінің сүт жолдары ішіндегі қатерлі ісік. Ол АҚШ-та анықталатын барлық сүт безі қатерлі ісігінің 20%-ын құрайды. Көп жағдайда әйелдер ешқандай симптом байқамайды, дегенмен кейбіреулер емізік айналасындағы өзгерістерді немесе кішкентай түйінді сезуі мүмкін.
🔹 Бұл сатыда ісік басқа мүшелерге таралмағанымен, уақыт өте келе қатерлі жасушалар агрессивті түрге ауысуы мүмкін. Сондықтан дәрігер науқасқа ісік ошағын хирургиялық жолмен алып тастау (люмпэктомия) немесе сүт безін толық алып тастау (мастэктомия) туралы кеңес береді. Кейбір әйелдерге радиациялық терапия тағайындалады.
📌 Болжам: Бұл сатыда өмір сүру деңгейі өте жоғары – зерттеулер көрсеткендей, DCIS бар әйелдердің 98%-ы 10 жылдан кейін де өмір сүреді, яғни олардың өмір сүру ұзақтығы қалыпты деңгейде қалады.
⸻
1-саты: инвазивті сүт безі қатерлі ісігі
1-саты да ерте кезеңдегі қатерлі ісікке жатады, бірақ бұл кезеңде қатерлі жасушалар сүт безінің сау тіндеріне таралған. Алайда, ісік әлі де кішкентай және лимфа түйіндеріне мүлдем әсер етпеуі мүмкін немесе тек бір ғана лимфа түйінінде өте аз мөлшерде байқалады.
1-саты екі түрге бөлінеді:
• 1А-саты – ісіктің мөлшері 2 см-ден аспайды және лимфа түйіндерінде ешқандай қатерлі жасушалар жоқ.
• 1B-саты – лимфа түйіндерінде қатерлі жасушалар бар, бірақ сүт безінде анық байқалатын ісік болмауы мүмкін.
📌 Емдеу: Бұл сатыда емдеу әдістері хирургиялық ота (ісік ошағын немесе сүт безін толық алу), радиациялық терапия, кейбір жағдайларда гормондық немесе иммундық терапия болуы мүмкін.
📌 Болжам: 1-сатыдағы қатерлі ісік емделуге жақсы бейім. АҚШ-та бұл диагнозы бар әйелдердің 90%-ы 5 жылдан кейін де өмір сүреді. Одан кейінгі емдеу әдістерінің дамуына байланысты өмір сүру деңгейі одан да жоғары болуы мүмкін.
⸻
2-саты: сүт безі қатерлі ісігінің дамыған түрі
2-саты – инвазивті сүт безі қатерлі ісігінің бір түрі, бірақ әлі де ерте кезең болып саналады. Бұл сатыда ісік үлкенірек болады немесе лимфа түйіндеріне таралған болуы мүмкін.
2-саты екі түрге бөлінеді:
• 2А-саты – ісіктің мөлшері 2-5 см аралығында, лимфа түйіндерінде аз мөлшерде қатерлі жасушалар бар.
• 2B-саты – ісік 5 см-ден үлкен немесе қатерлі жасушалар бірнеше лимфа түйіндеріне таралған.
📌 Емдеу:
Бұл сатыда емдеу күрделене түседі.
• Хирургиялық әдістер: Кейбір науқастар үшін ісік ошағын алу (люмпэктомия) + радиотерапия жеткілікті болуы мүмкін.
• Толық мастэктомия – сүт безін толық алып тастау ұсынылуы мүмкін.
• Химиотерапия – кейде ота алдында немесе одан кейін қатерлі жасушаларды жою үшін қолданылады.
• Гормондық және таргеттік терапия – егер ісік гормондарға сезімтал болса, онда қосымша ем тағайындалады.
📌 Болжам: 2-сатыдағы қатерлі ісікке шалдыққан әйелдердің 5 жылдық өмір сүру деңгейі – 86%. Егер ісік лимфа түйіндеріне таралған болса, өмір сүру деңгейі сәл төмендеуі мүмкін.
⸻
Қорытынды: ерте кезеңдегі сүт безі қатерлі ісігін емдеудің маңызы
Сүт безі қатерлі ісігінің ерте кезеңдерін түсіну дер кезінде әрекет етуге және емдеудің тиімді нұсқаларын таңдауға көмектеседі.
🔹 0 және 1-сатыдағы қатерлі ісіктер жоғары емделу деңгейіне ие, ал 2-сатыдағы ісікті емдеу күрделі болғанымен, сәтті нәтиже алу ықтималдығы жоғары.
🔹 Науқастар емдеудің түрлі әдістері бар екенін және дәрігермен ашық талқылау жүргізу маңызды екенін білуі керек.
🔹 Маммография және өздігінен тексеру қатерлі ісікті ерте анықтаудың тиімді әдісі болып табылады.
📌 Сүт безі қатерлі ісігін ерте анықтау – өмірді сақтаудың ең тиімді жолы!
