Автор: Төребеков Шыңғысхан Мәжітұлы, жоғары санатты стоматолог дәрігер, «Сарқан орталық аудандық ауруханасы» ШЖҚ КМК, «Лепсі» СБ.
Әдемі күлкі – бұл тек сыртқы сұлулықтың көрсеткіші ғана емес, сонымен қатар тістің, қызыл иектің және жалпы ауыз қуысының денсаулығының айнасы. Дұрыс тістем – ауыз қуысының маңызды бөлігі, ол тіс қатарларының дұрыс орналасуын және олардың үйлесімді жұмысын қамтамасыз етеді.
Дұрыс тістемнің маңыздылығы
Дұрыс тістемнің болуы:
Тістердің тозуын азайтады. Қате тістем кезінде тістер шамадан тыс күшке ұшырайды, бұл олардың тозуына әкелуі мүмкін.
Ас қорытуды жақсартады. Дұрыс тістем азықты дұрыс шайнауға мүмкіндік береді, бұл ас қорыту жүйесіне оң әсер етеді.
Тілдің дұрыс орналасуын қамтамасыз етеді. Бұл сөйлеу қабілетіне де әсер етеді.
Жақ-бет бұлшықеттерін және буындарын қорғайды. Қате тістем жақ пен буындардың шаршауын және ауырсынуын тудыруы мүмкін.
Қате тістемнің салдары
Тістердің қисықтығы. Қате тістемнен тістер дұрыс орналаспауы мүмкін, бұл эстетикалық мәселелерге әкеледі.
Тісжегінің дамуы. Қате тістем кезінде тістердің кейбір бөліктері дұрыс тазаланбай, бактериялардың жиналуына себеп болуы мүмкін.
Тістің жылдам тозуы. Қате жүктемеден тістер сынғыш болып, жиі зақымдалады.
Бет симметриясының өзгеруі. Бұл адамның сыртқы келбетіне әсер етеді және өзін-өзі бағалауды төмендетуі мүмкін.
Балалардағы тістем
Дұрыс тістемді бала кезден бастап қалыптастыру маңызды. Тістердің және жақтардың дұрыс қалыптасуы үшін:
Баланы саусақ немесе бөтелке ему әдетінен ерте арылту керек.
Жеткілікті қатты тағамдарды шайнау (сәбіз, алма) жақтың дамуына көмектеседі.
Баланы тұрақты түрде ортодонт дәрігеріне көрсету ұсынылады.
Қате тістемді түзету
Қазіргі стоматологияда қате тістемді түзетудің бірнеше әдісі бар:
Брекет жүйелері. Олар тістерді дұрыс қалыпқа келтіруде ең тиімді құрал болып табылады.
Каппалар. Тістерді түзету үшін арнайы алынатын құралдар.
Хирургиялық әдістер. Ауыр жағдайларда жақ сүйектерін хирургиялық жолмен түзету қажет болуы мүмкін.
Алдын алу шаралары
Баланың ауыз қуысының денсаулығын үнемі бақылау.
Тәтті тағамдарды азайту.
Тіс дәрігеріне уақытылы бару.
Қатты тағамдарды қолдану арқылы шайнау функциясын ынталандыру.
Қорытынды
Дұрыс тістем – бұл әдемі күлкінің және ауыз қуысының денсаулығының негізі. Оның болмауы көптеген эстетикалық және функционалдық мәселелерді тудырады. Сондықтан әрбір адам тістері мен жақтарының жағдайына ерекше көңіл бөлуі керек. Әдемі күлкі – бұл тек өзіңізге деген сенімділік емес, сонымен қатар денсаулық кепілі.
